Trong những năm gần đây, Việt Nam đã thể hiện sự quyết tâm và nỗ lực trong việc phát triển lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Với việc triển khai các chính sách đầu tư, phát triển hạ tầng, nguồn lực và thể chế, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên bản đồ công nghệ vũ trụ quốc tế.
Các chuyên gia cho rằng, để tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần định hướng và xây dựng chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ quốc gia. Việc hình thành chiến lược này không chỉ giúp Việt Nam catch-up với các nước khác trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ mà còn giúp đất nước đáp ứng được yêu cầu tất yếu của thời đại.
Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc triển khai Chương trình Khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ. Chương trình này đã giúp Việt Nam phát triển một số vệ tinh nhỏ như PicoDragon (2013), MicroDragon (2019), NanoDragon (2021), cùng với vệ tinh viễn thám VNREDSat-1 (2013).
Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang phối hợp với các bộ, ngành khác để xây dựng các chính sách và cơ chế nhằm khai thác hiệu quả dữ liệu vệ tinh, khuyến khích chuyển giao công nghệ vũ trụ lưỡng dụng và hoàn thiện hệ thống trạm mặt đất.
Ông Lý Hoàng Tùng đánh giá rằng, phát triển công nghệ vũ trụ sẽ trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế tri thức, củng cố tiềm lực quốc phòng – an ninh và khẳng định vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thành lập cơ quan hàng không vũ trụ quốc gia, có thể tham khảo mô hình Philippines, nơi có cơ quan vũ trụ quốc gia trực thuộc Chính phủ. Việc này sẽ giúp Việt Nam điều hành thống nhất và có cơ sở pháp lý để phát triển công nghệ vũ trụ.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn cũng dẫn chứng rằng kinh tế vũ trụ toàn cầu dự kiến sẽ đạt 1.400 tỷ USD vào năm 2030. Nhiều tỷ phú công nghệ đang đổ vốn vào lĩnh vực này, vì vậy Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi.
Tiến sỹ Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, đánh giá rằng công nghệ vũ trụ là một ngành công nghệ chiến lược, nhưng đồng thời phải trở thành công nghệ hàng đầu, cùng với bán dẫn và năng lượng hạt nhân.
Tiến sỹ Nguyễn Quân cũng đề xuất rằng cần thí điểm cơ chế sandbox theo Nghị quyết 193 của Quốc hội, tức là thí điểm một dự án công nghệ lớn với chức danh của tổng công trình sư được giao quyền tự chủ rất cao, chấp nhận rủi ro, chấp nhận mạo hiểm và miễn trừ trách nhiệm cho những người chủ trì dự án công nghệ lớn.
Có thể thấy rằng, phát triển công nghệ vũ trụ đang là một yêu cầu tất yếu của quốc gia. Với việc hình thành chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ quốc gia, có đầu tư mạo hiểm và giao quyền tự chủ rất cao cho tổng công trình sư của dự án, Việt Nam sẽ có cơ hội để phát triển và khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.
