Trong thời đại số, việc phát triển bền vững phụ thuộc vào nhiều yếu tố, và văn hóa số đang nổi lên như một chìa khóa quan trọng. Tại Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, TS Nguyễn Thị Trang, Giảng viên Học viện Hành chính và Quản trị công, đã trình bày về vai trò then chốt của văn hóa số trong xây dựng xã hội số và chính phủ số.
TS Nguyễn Thị Trang nhấn mạnh rằng văn hóa số không chỉ là nền tảng mà còn là cốt lõi cho sự phát triển bền vững trong thời đại số. Để có một nền kinh tế số phát triển, trước hết phải có một xã hội số, và để có xã hội số, cần phải có văn hóa số từ nhận thức, tư duy đến hành vi ứng xử trên không gian mạng. Văn hóa số đóng vai trò quan trọng trong việc định hình cách thức con người tương tác, làm việc và sống trong môi trường số.
Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam vẫn còn thiếu những quy định cụ thể về văn hóa công vụ số, đặc biệt là trong việc giao tiếp và tương tác số của cán bộ, công chức. Điều này gây ra khoảng trống trong việc định hình văn hóa số cho đội ngũ cán bộ, công chức. Là Chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ về xây dựng văn hóa số cho đội ngũ cán bộ ngành nội vụ, TS Nguyễn Thị Trang kiến nghị bổ sung nội dung về văn hóa số vào các quy định hiện hành và đề xuất cần có khung năng lực số, gồm cả kỹ năng chuyên môn lẫn đạo đức số và bảo mật thông tin.
Vai trò của thanh niên trong việc thúc đẩy văn hóa số cũng được TS Nguyễn Thị Trang đánh giá cao. Thanh niên, đặc biệt là lực lượng tình nguyện viên trẻ, đã tích cực hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính số, đóng vai trò ‘cầu nối số’ giữa người dân và chính quyền. Phong trào ‘xóa mù số’ do đoàn viên, sinh viên triển khai đang giúp rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền, nhóm tuổi, đối tượng yếu thế.
TS Nguyễn Thị Trang cũng cảnh báo về tình trạng lệch chuẩn văn hóa số và đề xuất ứng dụng AI trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường số. Một video ứng dụng AI đã được giới thiệu tại Diễn đàn, nhằm phản bác luận điệu sai lệch và lan tỏa thông tin chính thống.
Chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công nghệ mà là thay đổi văn hóa, từ tư duy đến hành vi. TS Nguyễn Thị Trang nhấn mạnh rằng một xã hội số chỉ bền vững khi có văn hóa số là nền tảng. Đồng thời, chị đề xuất xây dựng Luật Công nghiệp Văn hóa, để vừa bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm sáng tạo mang bản sắc Việt Nam ra thế giới trong thời đại số.
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ và internet, việc xây dựng văn hóa số đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia. Văn hóa số không chỉ phản ánh cách thức con người sống và làm việc trong môi trường số mà còn đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng nền tảng cho sự phát triển bền vững.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, Việt Nam cần tập trung vào xây dựng văn hóa số để có thể tận dụng tối đa cơ hội và vượt qua thách thức. Việc xây dựng văn hóa số cần được thực hiện một cách toàn diện, từ nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của văn hóa số, đến việc xây dựng các quy định và chính sách cụ thể hỗ trợ sự phát triển của văn hóa số.
Có thể thấy, văn hóa số có vai trò quan trọng trong việc quyết định sự thành công của quá trình chuyển đổi số và phát triển bền vững. Bằng cách tập trung vào việc xây dựng văn hóa số, Việt Nam có thể tạo ra một môi trường số an toàn, lành mạnh và tích cực, từ đó thúc đẩy sự phát triển của kinh tế, xã hội và văn hóa.
