TP.HCM đang tích cực xây dựng kế hoạch để chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy công nghệ từ sử dụng nhiên liệu xăng sang chạy điện. Mục tiêu chính của kế hoạch này là giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí và khí nhà kính tại thành phố. Dự kiến, từ tháng 1/2026, sẽ ngừng ký hợp đồng đối với các xe ôm công nghệ và giao hàng sử dụng nhiên liệu xăng. Đến tháng 12/2029, thành phố đặt mục tiêu sẽ điện hóa 100% xe máy kinh doanh vận tải.
Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) đã hoàn thiện dự thảo đề án chuyển đổi và dự kiến trình lên UBND TP.HCM vào giữa tuần này. Đề án này tập trung vào việc chuyển đổi toàn bộ xe máy từ xăng sang điện cho tất cả tài xế công nghệ và nhân viên giao hàng. Mục tiêu cụ thể là giảm 100% lượng khí thải gây ô nhiễm và khí nhà kính từ nhóm phương tiện này vào năm 2029. Hiện tại, có khoảng 400.000 tài xế xe máy chạy xăng đang phục vụ chở khách/giao hàng qua các nền tảng công nghệ tại TP.HCM.
Nhóm nghiên cứu đã xác định rằng xe máy kinh doanh vận tải có tần suất di chuyển cao và là một trong những tác nhân chính gây ô nhiễm không khí do phát thải khí nhà kính và bụi mịn cao. Đồng thời, việc dễ dàng xác định và kết nối với các nền tảng số cũng là lý do ưu tiên chuyển đổi sang năng lượng xanh với nhóm phương tiện này.
Chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện sẽ giúp tài xế tiết kiệm đáng kể chi phí nhiên liệu và bảo trì. Theo tính toán, điện rẻ hơn xăng khoảng 80% trên mỗi km vận hành và xe máy điện cũng có ít chi tiết bảo dưỡng hơn so với xe xăng. Trung bình, mỗi tài xế có thể tiết kiệm từ 1 đến 1,3 triệu đồng mỗi tháng khi chuyển từ xe xăng sang xe điện.
Lộ trình chuyển đổi sẽ được chia thành 4 giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là phấn đấu đạt 120.000 (30%) xe xăng chuyển sang xe điện vào tháng 12/2025. Sau đó, tỷ lệ này sẽ tăng dần lên 50%, 80% và cuối cùng là 100% vào tháng 12/2029. Trước mắt, nhóm nghiên cứu đề xuất ngừng ký hợp đồng mới đối với xe máy xăng tham gia dịch vụ từ tháng 1/2026 và cấm hoàn toàn xe xăng chạy dịch vụ vận tải và giao hàng trên địa bàn từ tháng 12/2029.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi cũng đối mặt với nhiều thách thức như chi phí mua xe điện cao hơn khả năng tài chính của tài xế, hạ tầng trạm sạc còn sơ khai và bài toán xử lý xe máy xăng đã qua sử dụng. Để thực thi chính sách thành công, nhóm nghiên cứu đề xuất các giải pháp toàn diện bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng lộ trình bắt buộc, phát triển hạ tầng trạm sạc, cung cấp hỗ trợ tài chính cho tài xế và xây dựng cơ chế tín chỉ carbon.
