Khi nhắc đến các thuật ngữ như tinh dịch, tinh trùng, nước xuất tinh, chất xuất tinh, dịch xuất tinh, nhiều người thường nhầm lẫn rằng chúng đều chỉ cùng một thứ. Tuy nhiên, mỗi thuật ngữ có một ý nghĩa riêng biệt trong quá trình sinh sản của nam giới.
Tinh trùng là tế bào sinh sản hoặc tế bào tình dục của nam giới. Thuật ngữ này có thể dùng để chỉ một tế bào tinh trùng (spermatozoon) hoặc nhiều tế bào tinh trùng (spermatozoa). Với kích thước rất nhỏ, chỉ 1/20 mm chiều dài, tinh trùng có hình oval và đuôi dài, và chỉ có thể được nhìn thấy bằng kính hiển vi. Được sản xuất ở hai tinh hoàn (tinh nang), tinh trùng bắt đầu được tạo ra ở tuổi dậy thì và tiếp tục được sản xuất trong suốt cuộc đời, mặc dù số lượng có thể giảm dần từ khoảng tuổi 40. Mỗi ngày, tinh hoàn sản xuất khoảng 200 triệu tinh trùng.
Quá trình sản xuất tinh trùng đòi hỏi một phạm vi nhiệt độ từ 34-35 độ C, thấp hơn nhiệt độ cơ thể thông thường. Đó là lý do tại sao tinh hoàn nằm trong bìu da, nơi có nhiệt độ mát mẻ hơn so với trong bụng hoặc xương chậu. Mỗi tinh trùng mang các nhiễm sắc thể được cấu thành từ DNA và gen. Khi một tế bào tinh trùng thụ tinh với một tế bào sinh sản nữ (noãn hoặc trứng), thông tin di truyền của tinh trùng và noãn kết hợp với nhau để hình thành một phôi.
Tinh dịch là hỗn hợp của tinh trùng và dịch xuất tinh. Dịch xuất tinh được tạo ra trong các tuyến sinh dục như túi tinh và tuyến tiền liệt. Túi tinh sản xuất một chất đặc, dạng gel giúp đông đặc tinh trùng ngay sau khi xuất tinh và cung cấp năng lượng cho tinh trùng để tồn tại trong hành trình. Dịch xuất tinh có tính kiềm giúp bảo vệ tinh trùng trong môi trường âm đạo axit.
Tuyến tiền liệt tiết ra một chất lỏng loãng, màu trắng sữa với các axit giúp làm loãng tinh dịch, giúp tinh trùng tách ra khỏi cục đặc ban đầu để chúng có thể đi qua cổ tử cung và tử cung đến ống dẫn trứng. Ngoài ra, tuyến tiền liệt cũng cung cấp kẽm, điều cần thiết cho sự sống của tinh trùng.
Khi xuất tinh, tinh dịch thường sản xuất từ 1,5 đến 5 ml, và mỗi ml chứa từ 15 đến 200 triệu tinh trùng. Nếu tinh dịch được xuất vào âm đạo, tinh trùng phải đi khoảng 15 cm để đến ống dẫn trứng, nơi thường xuyên thụ tinh. Những tinh trùng nhanh nhất và khỏe mạnh nhất có thể đi qua quãng đường này chỉ trong 30 phút.
Ngoài ra, một dương vật cương cứng và kích thích có thể tiết ra tới 4 ml chất xuất tinh (pre-ejaculate), khác với tinh dịch. Chất xuất tinh được sản xuất bởi các tuyến khác và về mặt lý thuyết không chứa tinh trùng. Tuy nhiên, một nghiên cứu nhỏ đã phát hiện ra rằng chất xuất tinh của khoảng 40% đàn ông được nghiên cứu có chứa tinh trùng, mặc dù với số lượng rất nhỏ.
Tinh dịch có thể cung cấp thông tin về sức khỏe tổng thể của một người. Thông thường, tinh dịch có màu kem trắng hoặc xám nhạt và có mùi amoniac hoặc tẩy nhẹ. Tuy nhiên, màu sắc, độ đặc và mùi của tinh dịch có thể thay đổi giữa các cá nhân và thậm chí trong các ngày khác nhau đối với cùng một người. Nếu tinh dịch có mùi khó chịu, có thể đó là dấu hiệu của nhiễm trùng và nên được kiểm tra bởi bác sĩ.
Cuối cùng, để giữ cho tinh trùng khỏe mạnh, nên ăn uống lành mạnh giàu chất chống oxy hóa, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng khỏe mạnh và không hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc uống quá nhiều rượu. Căng thẳng oxy hóa có tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh trùng và góp phần gây vô sinh nam.
