Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature đã đưa ra một phương pháp mới nhằm ngăn chặn sự lây lan của ký sinh trùng gây bệnh sốt rét thông qua vết đốt của muỗi. Các nhà khoa học đã phát hiện ra một cách để “mạch ngắn” ký sinh trùng này bằng cách chỉnh sửa gene của muỗi, từ đó mở ra hy vọng mới trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét.
Bệnh sốt rét là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trên thế giới, gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium, được truyền cho người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh. Mỗi năm, hơn 250 triệu người trên toàn thế giới bị muỗi truyền ký sinh trùng này, dẫn đến hàng nghìn trường hợp tử vong. Để lan rộng, ký sinh trùng cần hoàn thành một hành trình phức tạp bên trong cơ thể muỗi.
Đầu tiên, muỗi hút máu từ người bị nhiễm bệnh, sau đó ký sinh trùng di chuyển đến ruột của muỗi. Tại đây, chúng phải đối mặt với một thách thức lớn là di chuyển ra khỏi ruột và vào khoang cơ thể, nơi ký sinh trùng phát triển thành một dạng khác. Sau đó, chúng di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi, nơi chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt. Để thực hiện bước nhảy quan trọng này, ký sinh trùng phụ thuộc vào một loại protein do chính muỗi tạo ra.
Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi. Phát hiện này cho thấy rằng, về nguyên tắc, một chỉnh sửa nhỏ trong genome có thể khiến toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét.
Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sử dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, phương pháp này còn gây tranh cãi và chưa được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm do lo ngại về hậu quả không mong muốn.
Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần vài năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã mở ra một hướng đi mới trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét. Nếu thành công, phương pháp này có thể giúp giảm đáng kể số lượng người bị nhiễm bệnh và tử vong do sốt rét trên toàn thế giới.
Trước mắt, nghiên cứu này là một bước tiến quan trọng trong việc tìm kiếm giải pháp chống lại bệnh sốt rét. Tuy nhiên, vẫn cần phải tiếp tục nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng về phương pháp này trước khi có thể áp dụng rộng rãi. Nature là một trong những tạp chí khoa học hàng đầu thế giới, và nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí này, cho thấy tính chất nghiêm túc và đáng tin cậy của nghiên cứu.
