Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu và Điều trị Ung thư Helen F. Graham của ChristianaCare và Đại học Delaware đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu rõ cách cơ thể duy trì cấu trúc phức tạp của các mô. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học Biology of the Cell đã chỉ ra rằng chỉ cần năm quy tắc cơ bản có thể giải thích cách cơ thể duy trì cấu trúc của các mô như ruột kết, ngay cả khi các tế bào liên tục chết và được thay thế.

Đây là kết quả của hơn 15 năm hợp tác giữa các nhà toán học và các nhà sinh học ung thư để tìm ra các quy tắc chi phối cấu trúc mô và hành vi của tế bào. Nghiên cứu này có thể là bước đầu tiên trong việc tìm ra ‘bản thiết kế’ của cơ thể, tương tự như mã di truyền giải thích cách gen hoạt động. Việc khám phá ra ‘mã mô’ này có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về các quá trình sinh học cơ bản và mở ra triển vọng mới trong việc nghiên cứu và điều trị các bệnh lý.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình toán học để mô phỏng hành vi của tế bào và xác định năm quy tắc cốt lõi chi phối cấu trúc và hành vi của tế bào. Những quy tắc này bao gồm thời điểm phân chia tế bào, thứ tự phân chia tế bào, hướng phân chia và di chuyển của tế bào, số lần phân chia của tế bào và thời gian sống của tế bào trước khi chết. Những quy tắc này hoạt động cùng nhau như một ‘kịch bản’ để kiểm soát vị trí của tế bào, thời điểm phân chia và thời gian tồn tại, giúp các mô hoạt động và duy trì cấu trúc một cách chính xác.

Các nhà nghiên cứu tin rằng những quy tắc này có thể áp dụng cho nhiều loại mô khác nhau trên cơ thể, bao gồm da, gan, não và hơn thế nữa. Việc tìm ra ‘mã mô’ này có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách mô chữa lành sau chấn thương, cách các dị tật bẩm sinh xảy ra và cách các bệnh như ung thư phát triển khi mã này bị gián đoạn.

Nghiên cứu này cũng có ý nghĩa quan trọng đối với dự án Atlas Tế bào Con người, một hợp tác khoa học toàn cầu nhằm lập bản đồ mọi loại tế bào trong cơ thể con người. Việc hiểu rõ hơn về cách các tế bào hoạt động và tương tác trong các mô có thể giúp các nhà khoa học phát triển các phương pháp điều trị mới và hiệu quả hơn cho các bệnh lý phức tạp.

Trong tương lai, nhóm nghiên cứu sẽ kiểm tra các dự đoán của mô hình một cách thử nghiệm, hoàn thiện mô hình với dữ liệu bổ sung và khám phá liên quan đến sinh học ung thư, đặc biệt là cách các gián đoạn của mã mô có thể dẫn đến sự phát triển của khối u hoặc di căn. Với những phát hiện mới này, các nhà khoa học có thể sẽ tiến gần hơn đến việc hiểu rõ các quy luật cơ bản chi phối sự sống và phát triển của các sinh vật sống.

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một cấu trúc mới trong tế bào người, được gọi là hemifusome, đóng vai trò quan trọng như một trạm trung chuyển nội bào giúp tế bào sắp xếp, loại bỏ và tái chế các vật liệu bên trong. Theo công trình nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications, hemifusome được xem như một bào quan hoàn toàn mới, được bao bọc bởi màng và xuất hiện phổ biến ở nhiều loại mô, từ người đến chuột và khỉ.

Cấu trúc này hỗ trợ tế bào sắp xếp, đóng gói, vận chuyển và xử lý các vật chất bên trong một cách hiệu quả. Để phát hiện ra hemifusome, các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật cryo-electron tomography (cryoET), một phương pháp hiện đại kết hợp đông lạnh siêu nhanh và kính hiển vi điện tử. Mẫu mô được làm lạnh đột ngột nhằm tránh biến dạng, sau đó chiếu electron để tạo hàng loạt ảnh 2D, rồi dựng thành mô hình 3D chi tiết ở cấp độ gần phân tử.

Các nhà nghiên cứu tin rằng hemifusome có thể giữ vai trò quan trọng trong việc vận chuyển protein hoặc xử lý chất thải, những cơ chế sống còn để duy trì cân bằng nội bào. Khi quá trình này bị rối loạn, tế bào có thể tích tụ độc tố hoặc truyền sai tín hiệu, nguyên nhân phổ biến trong nhiều bệnh lý di truyền, thoái hóa hoặc ung thư.

Tiến sĩ Seham Ebrahim, nhà sinh lý học tế bào tại Đại học Virginia (Mỹ), thành viên nhóm khoa học, cho biết việc phát hiện hemifusome giống như khám phá một trung tâm phân loại mới bên trong tế bào. Khi quá trình này rối loạn, nó có thể liên quan đến các bệnh lý ảnh hưởng trên diện rộng đến cơ thể.

Trong thời gian tới, các nhà khoa học sẽ tiếp tục nghiên cứu xem cấu trúc này hoạt động thế nào trong tế bào khỏe mạnh và thay đổi ra sao trong bệnh lý. Những hiểu biết mới có thể là chìa khóa để phát triển phương pháp điều trị cho các bệnh phức tạp liên quan đến di truyền, chuyển hóa hoặc ung thư.

Thương hiệu băng vệ sinh M.Password, do người nổi tiếng trên mạng xã hội Trung Quốc Tân Ba sáng lập, đã bị phát hiện chứa chất gây ung thư thiourea vượt quá ngưỡng cho phép hàng chục nghìn lần. Sản phẩm này đã được hàng nghìn người tiêu dùng sử dụng trong thời gian dài, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như ung thư tuyến giáp, viêm phụ khoa, rối loạn kinh nguyệt.

Theo báo cáo ngày 25-7 của tờ Quang Minh Nhật Báo, nhiều người tiêu dùng đã bày tỏ lo ngại về chất lượng sản phẩm sau khi xuất hiện các vấn đề sức khỏe. Trước đó, một nhóm người tiêu dùng đã chủ động gửi mẫu băng vệ sinh của thương hiệu này đi kiểm nghiệm. Kết quả cho thấy nhiều lô sản xuất trong khoảng thời gian từ tháng 9-2019 đến tháng 1-2025 đều chứa hàm lượng thiourea vượt mức nghiêm trọng.

Cụ thể, một mẫu băng vệ sinh của M.Password chứa thiourea hơn 16.653 μg/g sản phẩm, cao hơn 16.000 lần so với mức giới hạn tối đa là 1 μg/g (1.000 μg/kg), theo tiêu chuẩn an toàn mỹ phẩm của Trung Quốc ban hành năm 2015. Thiourea là một hợp chất hữu cơ chứa lưu huỳnh, được xếp vào nhóm chất có khả năng gây ung thư nhóm 3 trong danh mục hóa chất nguy hiểm của Trung Quốc năm 2015.

Ngày 24-7, tài khoản chính thức của thương hiệu M.Password đã đăng tải bản kết luận đánh giá an toàn do một tổ chức kiểm định thứ ba thực hiện. Trong thông báo, thương hiệu này khẳng định lượng thiourea phát hiện trong sản phẩm nằm trong phần sợi vải và không gây rủi ro tiềm tàng cho sức khỏe con người khi sử dụng trong điều kiện hợp lý.

Tuy nhiên, làn sóng tranh cãi xoay quanh vụ việc vẫn chưa có dấu hiệu lắng xuống. Hơn 30 người nói họ bị mắc ung thư do băng vệ sinh chứa thiourea. Trước đây, tiêu chuẩn quốc gia của Trung Quốc đối với băng vệ sinh chỉ dừng lại ở yêu cầu chung là ‘nguyên liệu phải không độc, không gây hại và không ô nhiễm’, mà không đưa ra quy định cụ thể về phụ gia hay giới hạn hàm lượng các chất cấm.

Mãi đến tháng 7-2025, Trung Quốc mới ban hành tiêu chuẩn mới, quy định rõ rằng các sản phẩm sử dụng một lần không được chứa các thành phần nằm trong danh mục chất cấm vốn áp dụng cho mỹ phẩm. Thương hiệu M.Password từng quảng bá một loại băng vệ sinh với phần lõi được giới thiệu là có chứa chiết xuất polyphenol với tác dụng chống oxy hóa.

Theo Quang Minh Nhật Báo, trong video bán hàng của hãng, người dẫn chương trình đã dùng thí nghiệm nhỏ dung dịch povidine vào vật dụng chứa lõi băng vệ sinh để chứng minh hiệu quả sản phẩm. Tuy nhiên, thiourea cũng là một chất có tính khử và có thể tạo ra hiệu ứng đổi màu tương tự như polyphenol trong thí nghiệm với povidine, thí nghiệm của hãng không chứng minh được hiệu quả hay độ an toàn của sản phẩm.

Tân Kinh Báo cũng cho biết trong vòng 8 năm qua, tổng doanh thu của thương hiệu M.Password được ước tính đạt khoảng 3,33 tỉ nhân dân tệ (khoảng 464 triệu USD).

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một phương pháp mới để chống lại tế bào ung thư bằng cách khiến chúng tự vỡ từ trong ra ngoài. Phát hiện này liên quan đến một hợp chất đường, được tìm thấy trong vi khuẩn sống ở đáy biển sâu, có khả năng kích hoạt một loại chết tế bào gọi là pyroptosis. Không chỉ tiêu diệt tế bào ung thư, hợp chất này còn có tác dụng báo hiệu cho hệ miễn dịch tham gia vào cuộc chiến chống lại bệnh tật.

Trong các thí nghiệm thực hiện trong phòng thí nghiệm và trên chuột, hợp chất này đã cho thấy tác dụng chống khối u mạnh mẽ. Điều này mở ra cánh cửa cho một phương pháp điều trị ung thư mới, sử dụng các phân tử tự nhiên để giải phóng sự phá hủy có mục tiêu. Việc khám phá ra hợp chất này và cơ chế hoạt động của nó có thể dẫn đến sự phát triển của các loại thuốc mới dựa trên carbohydrate.

Khuyến khích pyroptosis – một hình thức chết tế bào được lập trình gây viêm – đã trở thành một chiến lược điều trị hứa hẹn cho bệnh ung thư. Trong nghiên cứu được công bố trên Tạp chí FASEB, các nhà điều tra đã tinh chế một phân tử đường chuỗi dài, hoặc exopolysaccharide, từ vi khuẩn ở đáy biển sâu và chứng minh rằng nó kích hoạt pyroptosis để ức chế sự phát triển của khối u.

Hợp chất được gọi là EPS3.9, bao gồm mannose và glucose, được sản xuất bởi chủng vi khuẩn Spongiibacter nanhainus CSC3.9 và các thành viên khác của chi Spongiibacter. Phân tích cơ chế cho thấy EPS3.9 có thể trực tiếp nhắm vào 5 phân tử phospholipid màng và gây độc cho khối u bằng cách kích thích pyroptosis trong tế bào ung thư bạch cầu ở người.

EPS3.9 cũng có tác dụng chống khối u đáng kể trên chuột mắc ung thư gan và kích hoạt phản ứng miễn dịch chống khối u. Công trình của chúng tôi không chỉ cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phát triển các loại thuốc dựa trên carbohydrate mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá tài nguyên vi mô biển, theo Tiến sĩ Chaomin Sun, tác giả tương ứng của Viện Khoa học Trung Quốc.

Tài liệu tham khảo: “A Novel Exopolysaccharide, Highly Prevalent in Marine Spongiibacter, Triggers Pyroptosis to Exhibit Potent Anticancer Effects,” bởi Ge Liu, Yeqi Shan và Chaomin Sun, ngày 23 tháng 7 năm 2025, Tạp chí FASEB. DOI:10.1096 / fj.202500412R

Trong những năm gần đây, sự tương tác giữa não và cơ thể trong quá trình tiến triển ung thư đã trở thành một lĩnh vực nghiên cứu được quan tâm rộng rãi. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng não và cơ thể có mối liên hệ chặt chẽ trong việc kiểm soát sự phát triển và tiến triển của ung thư. Não không chỉ đóng vai trò như một cơ quan kiểm soát thụ động mà còn tham gia tích cực vào quá trình tiến triển của ung thư thông qua các cơ chế giao tiếp phức tạp với cơ thể.

Hệ thần kinh, thông qua các con đường thần kinh và nội tiết, đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh môi trường vi mô của ung thư và ảnh hưởng đến hành vi của tế bào ung thư. Quá trình giao tiếp giữa não và cơ thể có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của ung thư thông qua các cơ chế như giao tiếp thần kinh, nội tiết và miễn dịch. Não cũng có thể điều chỉnh sự tiến triển của ung thư thông qua các cơ chế như điều chỉnh hormone, cytokine và các yếu tố tăng trưởng khác.

Sự hiểu biết về mối quan hệ giữa não và cơ thể trong quá trình tiến triển ung thư có thể giúp phát triển các chiến lược điều trị mới và cải thiện hiệu quả điều trị. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc điều chỉnh sự giao tiếp giữa não và cơ thể có thể giúp kiểm soát sự tiến triển của ung thư. Các phương pháp điều trị như kích thích thần kinh, chặn thần kinh và điều trị hormone đã được nghiên cứu để kiểm soát sự tiến triển của ung thư.

Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ về mối quan hệ giữa não và cơ thể trong quá trình tiến triển ung thư và để phát triển các chiến lược điều trị hiệu quả. Các nhà khoa học đang tiếp tục khám phá các cơ chế giao tiếp giữa não và cơ thể, cũng như các phương pháp điều trị mới để kiểm soát sự tiến triển của ung thư. Sự tiến bộ trong lĩnh vực này có thể giúp cải thiện hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư.

Để đạt được những tiến bộ trong tương lai, các nhà nghiên cứu cần tiếp tục tập trung vào việc hiểu rõ về mối quan hệ giữa não và cơ thể trong quá trình tiến triển ung thư. Sự hợp tác giữa các nhà khoa học, bác sĩ và các chuyên gia khác là rất quan trọng để phát triển các chiến lược điều trị mới và hiệu quả. Chỉ khi có sự hiểu biết sâu sắc về các cơ chế giao tiếp giữa não và cơ thể, chúng ta mới có thể phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho bệnh nhân ung thư.