Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Sự xuất hiện của nhiều start-up trong lĩnh vực này đã mang lại những thành tựu bước đầu đáng khích lệ, góp phần thúc đẩy sự phát triển của công nghệ AI tại Việt Nam.

Gần đây, AI Hay – một nền tảng tìm kiếm và nghiên cứu tri thức dựa trên AI – đã đạt được một cột mốc quan trọng khi hoàn tất vòng gọi vốn Series A trị giá 10 triệu USD. Với tổng số vốn huy động lên trên 18 triệu USD, AI Hay đang ngày càng khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực AI. Sản phẩm của AI Hay sử dụng công nghệ AI tạo sinh (Generative AI) để giúp người dùng đặt câu hỏi và nhận lại kết quả chính xác, tin cậy, phù hợp với văn hóa và ngôn ngữ Việt Nam. Điều này thể hiện sự quan tâm của đội ngũ sáng lập đối với thị trường Việt Nam và mong muốn mang lại những trải nghiệm tốt nhất cho người dùng.

Đội ngũ sáng lập AI Hay bao gồm những kỹ sư Việt giàu kinh nghiệm và đam mê công nghệ, những người đã xây dựng và phát triển thành công nhiều nền tảng số tại Việt Nam. Ông Trần Quang Đức, CEO của AI Hay, chia sẻ rằng AI phải là công cụ phổ thông, đến với từng người Việt, bắt đầu từ sinh viên – lực lượng kiến tạo tương lai đất nước. Đây là một quan điểm thể hiện sự cam kết của AI Hay trong việc phổ cập công nghệ AI đến với cộng đồng.

Không chỉ AI Hay, nhiều start-up khác của Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể trong lĩnh vực AI. NYB.AI, một start-up khác của Việt Nam, đã được cấp bằng sáng chế tại Singapore và được NVIDIA lựa chọn tham gia chương trình Ignition AI tại Mỹ. NYB.AI ứng dụng AI để tăng tốc quá trình khám phá thuốc, giúp nâng cao hiệu quả điều trị các bệnh hiểm nghèo. Sự thành công của NYB.AI là một minh chứng cho tiềm năng của start-up Việt Nam trong lĩnh vực AI.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã ứng dụng AI vào các hoạt động hàng ngày, giúp người dân và doanh nghiệp giải quyết các vấn đề liên quan đến thông tin đơn vị hành chính sau sáp nhập. Các công ty như Viettel và VNPT đã phát triển các trợ lý AI để hỗ trợ người dân tra cứu thông tin và thực hiện thủ tục hành chính. Sự phổ cập của AI trong các hoạt động hàng ngày đang ngày càng trở nên rõ ràng.

Theo ghi nhận, Việt Nam hiện có hơn 700 start-up AI và xếp thứ hai về số lượng start-up AI tại Đông Nam Á, chỉ sau Singapore. Thị trường AI tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng từ 2,15 tỷ USD (2023) lên 23,06 tỷ USD (2028) với tốc độ tăng trưởng hàng năm 48,5%. Đây là một con số ấn tượng, thể hiện tiềm năng lớn của thị trường AI tại Việt Nam.

Chương trình Tuổi Trẻ Start-up Award 2025 với chủ đề ‘Cùng AI kiến tạo tương lai’ sẽ tiếp tục khơi dậy tiềm năng đổi mới sáng tạo trong khoa học công nghệ, tìm kiếm và giới thiệu các start-up ứng dụng công nghệ số then chốt giúp giải quyết những vấn đề thực tiễn. Sự kiện này hứa hẹn sẽ là một điểm nhấn quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của start-up và công nghệ AI tại Việt Nam.

Một nghiên cứu gần đây của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (LKYSPP) chỉ ra rằng công nghệ 5G có thể đóng góp tới 130 tỷ USD cho nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2030. Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G trong khu vực ASEAN hiện còn chênh lệch lớn.

Theo nghiên cứu, trong khi Singapore đã đạt mức ứng dụng 5G lên tới 48,3%, một số quốc gia thành viên ASEAN khác chỉ mới đạt dưới 1%. Các nhà nghiên cứu cho rằng nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và làm suy yếu năng lực cạnh tranh khu vực, khiến ASEAN bị tụt lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi số toàn cầu.

Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và trí tuệ nhân tạo (AI) chính là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác, và giao thông tự hành.

Dựa trên các cuộc phỏng vấn chuyên sâu và khảo sát với hơn 400 chuyên gia đến từ 8 quốc gia ASEAN, nghiên cứu của LKYSPP chỉ ra rằng các chính phủ cần nhìn nhận 5G như một hạ tầng chiến lược cho AI, chứ không đơn thuần là nâng cấp viễn thông. Đồng thời, cần khẩn trương thu hẹp khoảng cách kỹ năng đang cản trở doanh nghiệp áp dụng công nghệ.

Để đảm bảo tương lai số của ASEAN, báo cáo đề xuất 5 ưu tiên chiến lược: Xây dựng các chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia với lộ trình rõ ràng đến năm 2030; thành lập cơ quan điều phối có quyền hạn thực sự tại các quốc gia thành viên ASEAN; triển khai các chính sách bao trùm, tiên tiến nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và đổi mới; phát triển hệ sinh thái AI thông qua hợp tác công – tư; triển khai các cơ chế giám sát mạnh mẽ để theo dõi tiến độ và cho phép điều chỉnh lộ trình.

Tại Việt Nam, các nhà mạng viễn thông hiện chưa đầu tư đúng mức cho 5G. Giáo sư Vũ Minh Khương cho rằng Chính phủ cần chủ động điều phối giống như cách Singapore đang làm bằng cách kết nối các bên: nhà cung cấp công nghệ quốc tế, doanh nghiệp trong nước, người dùng và các quỹ tài trợ.

Sự kết hợp giữa 5G và AI sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho trải nghiệm kết nối thông minh, góp phần định hình lại các ngành công nghiệp trong tương lai. Chính vì vậy, khi nói đến năng lực cạnh tranh của AI, không thể bỏ qua vai trò chiến lược của mạng 5G.

Xem thêm thông tin tại: https://www.lkyspp.nus.edu.sg/