Trung Quốc đang tăng cường kiểm duyệt nội dung phim chiếu mạng để nâng cao chất lượng nghệ thuật và định hướng giá trị cho thanh thiếu niên. Mới đây, cơ quan quản lý của nước này đã ban hành văn bản yêu cầu chấn chỉnh và cấm thực hiện các phim chiếu mạng có nội dung xây dựng nhân vật siêu nhân, rời xa thực tế. Văn bản này nhấn mạnh rằng những hình ảnh như vậy làm phai nhạt yếu tố chân thực trong lịch sử và không có lợi cho quá trình hình thành và phát triển tư duy của thanh thiếu niên.

Các bộ phim nằm trong diện kiểm soát phần lớn là các phim ngắn được phát trên các nền tảng mạng xã hội. Hiện tại, các bộ phim ngắn có nội dung độc hại hay định hướng sai lệch đều bị gỡ bỏ trên các nền tảng. Trong những năm gần đây, cơ quan quản lý văn hóa của Trung Quốc đã quan tâm đến dòng phim ngắn chiếu mạng, đặc biệt là sau sự bùng nổ của dòng phim này từ năm 2022 với doanh thu tăng trưởng lớn.

Theo thống kê, quy mô thị trường phim ngắn tại Trung Quốc đã đạt 6,9 tỷ USD vào năm ngoái và số lượng người xem dòng phim này tăng mạnh trong những năm gần đây, đạt hơn nửa tỷ lượt xem trong năm 2024. Để kiểm soát sự phát triển của dòng phim này, cơ quan quản lý của Trung Quốc đã tăng cường kiểm duyệt nội dung phim.

Năm 2024, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đã ban hành 2 thông báo điều chỉnh việc sản xuất các phim ngắn về đề tài trung niên và phim có yếu tố ‘tổng tài bá đạo’. Những bộ phim ngắn lấy doanh nhân làm nhân vật chính đại diện cho thành công, quyền lực và giàu có, và kết hợp với cốt truyện lãng mạn phi lý chứa đựng nhiều tình tiết xa rời thực tế, tuyên truyền lối sống sai lệch.

Cơ quan quản lý yêu cầu các bộ phim ngắn về doanh nhân cần được xây dựng đúng thực tế, tránh tạo nên những kịch bản vô lý, khiến giới trẻ bị ảnh hưởng về tư tưởng. Dòng phim này bị cấm với mục đích nâng cao chất lượng sáng tác, xây dựng hệ sinh thái sáng tạo nghệ thuật lành mạnh.

Không chỉ vậy, cơ quan quản lý của Trung Quốc cũng yêu cầu các nền tảng phát sóng phải kiểm duyệt kỹ, ngăn chặn các phim ngắn khai thác yếu tố sùng bái tiền bạc, phô trương quyền lực hay sự giàu sang. Trước đó, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc cũng ra văn bản yêu cầu chấm dứt nạn ‘thẩm mỹ ẻo lả’, cấm các nam nghệ sĩ chuộng phong cách phi giới tính, trang điểm, ăn mặc lòe loẹt, sử dụng nhiều phụ kiện.

Các cơ quan quản lý nghệ thuật Trung Quốc cho rằng đây là xu hướng thiếu chuẩn mực, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ. Các blogger lớn tại Trung Quốc cũng được yêu cầu nam tính hơn trong tạo hình. Dòng phim đam mỹ (đồng tính nam), yêu sớm, tình một đêm cũng bị cấm tại thị trường Trung Quốc.

Việc ngăn chặn dòng phim đam mỹ hay sự nữ tính hóa trong cộng đồng nam nghệ sĩ tại Trung Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Theo AFP, do tỷ lệ sinh tại Trung Quốc ngày càng giảm, các nhà chức trách Trung Quốc đang cố gắng khơi dậy giá trị nam tính truyền thống ở giới trẻ.

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào đời sống hàng ngày của con người đã trở nên phổ biến, đặc biệt là trong giới trẻ. Một nghiên cứu gần đây của Common Sense Media chỉ ra rằng hơn 70% thanh thiếu niên tại Mỹ đang sử dụng AI như một người bạn đồng hành, điều này đã đặt ra những câu hỏi về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI.

Một ví dụ điển hình là Kayla Chege, một học sinh 15 tuổi tại bang Kansas, thường xuyên sử dụng ChatGPT để hỏi về các vấn đề thường ngày, từ gợi ý mua sắm đến lập kế hoạch tổ chức sinh nhật. Cô khẳng định không dùng AI để gian lận trong học tập mà chỉ tận dụng chatbot cho các câu hỏi đời thường. Tuy nhiên, cô cũng thừa nhận AI đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình.

Nghiên cứu của Common Sense Media dựa trên khảo sát hơn 1.000 thiếu niên trên toàn nước Mỹ cho thấy AI đang được sử dụng không chỉ như công cụ hỏi đáp mà còn là nơi tìm kiếm lời khuyên, cảm xúc và sự đồng hành. Có tới 31% thanh thiếu niên được hỏi cho biết họ cảm thấy những cuộc trò chuyện với AI ‘thỏa mãn bằng hoặc hơn’ so với việc nói chuyện với bạn bè ngoài đời.

Nhiều thiếu niên cho rằng sự hấp dẫn của AI nằm ở việc nó luôn sẵn sàng, không phán xét và mang lại cảm giác được thấu hiểu. Tuy nhiên, chính sự lý tưởng đó lại khiến nhiều chuyên gia lo ngại về việc trẻ em mất dần niềm tin vào bản thân trong việc đưa ra quyết định.

Giáo sư Eva Telzer, chuyên ngành tâm lý và thần kinh học tại Đại học North Carolina, cho biết trẻ em từ 8 tuổi đã bắt đầu sử dụng AI sinh ngữ. Bà cũng phát hiện rằng nhiều thanh thiếu niên đang dùng AI không chỉ để học hay giải trí, mà còn để khám phá bản sắc giới tính, tìm sự gắn kết cảm xúc.

Đáng nói, nhiều nền tảng AI hiện không có kiểm soát độ tuổi hiệu quả, dễ tạo ra nội dung độc hại, tình dục hoặc lời khuyên nguy hiểm. Một số chatbot còn nuông chiều cảm xúc, khiến giới trẻ mất dần khả năng tự quyết và tư duy phản biện.

Ông Michael Robb, trưởng nhóm nghiên cứu của Common Sense Media, cho biết những phát hiện từ khảo sát mới là một hồi chuông cảnh tỉnh dành cho phụ huynh, nhà trường và các nhà hoạch định chính sách. ‘Chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước mức độ phổ biến của AI trong đời sống giới trẻ,’ Robb nói.

Tóm lại, việc sử dụng AI như một người bạn đồng hành trong giới trẻ đang trở nên phổ biến, đặt ra những câu hỏi về sự phát triển nhận thức và tâm lý xã hội của thế hệ lớn lên cùng AI. Để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và an toàn cho thế hệ tương lai, cần có những biện pháp để kiểm soát và hướng dẫn việc sử dụng AI trong giới trẻ. Các chuyên gia đang kêu gọi sự quan tâm và hành động từ các bên liên quan để giải quyết những thách thức này.