Sáng kiến hòa bình do cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump dẫn đầu đang thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế, với một đề xuất gây tranh cãi: dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng của Nga. Thông tin này được tờ Politico của Mỹ đăng tải, làm dấy lên quan ngại về khả năng thay đổi cục diện quan hệ giữa Nga và phương Tây, đặc biệt trong bối cảnh xung đột tại Ukraine vẫn còn tiếp diễn.

Việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga có thể mang lại một số lợi ích kinh tế cho cả Nga và một số quốc gia châu Âu. Nga là một trong những nhà cung cấp năng lượng lớn nhất thế giới, và việc nối lại hoạt động nhập khẩu năng lượng từ Nga có thể giúp giảm giá nhiên liệu và hỗ trợ phục hồi kinh tế. Theo Politico, giới chức Đông Âu tỏ ra lo ngại về những đồn đoán liên quan đến việc quay trở lại sử dụng năng lượng của Nga và sự thiếu rõ ràng trong lập trường của Mỹ.

Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát vào năm 2022, phương Tây đã áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt sâu rộng đối với Nga, tập trung chủ yếu vào ngành năng lượng nhằm làm tê liệt nền kinh tế và cô lập Moscow về mặt chính trị. Liên minh châu Âu (EU) đã giảm đáng kể sự phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng từ Nga, mặc dù Nga vẫn đang chiếm 17,5% lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu vào EU.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã đề xuất loại bỏ hoàn toàn lượng khí đốt nhập khẩu còn lại từ Nga vào cuối năm 2027, nhưng kế hoạch này vấp phải sự chỉ trích từ một số quốc gia thành viên EU. EU đã đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng LNG và tăng cường nhập khẩu khí đốt từ Mỹ, nhưng năng lượng của Nga vẫn có sức hút mạnh do giá cả phải chăng hơn. Một số chính trị gia Đức bày tỏ sẵn sàng nối lại hoạt động nhập khẩu khí đốt từ Nga để phục hồi ngành công nghiệp trong nước.

Nga vẫn khẳng định là nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy và lên án các hạn chế của phương Tây là bất hợp pháp. Trong bối cảnh hiện nay, khi mà xung đột tại Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, bất kỳ động thái nào liên quan đến việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga cũng sẽ phải đối mặt với sự chỉ trích và phản đối từ nhiều phía. Việc đưa ra quyết định liên quan đến vấn đề này sẽ đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và thảo luận giữa các bên liên quan.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, Dmitry Medvedev, vừa đưa ra cảnh báo rằng Moskva có thể sẽ thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu nhắm vào phương Tây nếu tình hình trở nên cần thiết. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định rằng Nga không có kế hoạch tấn công Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hay châu Âu.

Trong một cuộc phỏng vấn với cơ quan báo chí TASS vào ngày 17/7, ông Medvedev đã đề cập đến Hội nghị Potsdam năm 1945. Theo ông, bài học từ sự kiện lịch sử này là không nên nuôi dưỡng ảo tưởng trong quan hệ với phương Tây. Ông chỉ trích phương Tây đã không tuân thủ các thỏa thuận và cho rằng họ không đáng tin cậy, vẫn duy trì “tư tưởng thượng đẳng lệch lạc”. Do đó, ông Medvedev nhấn mạnh rằng Nga phải hành động một cách phù hợp, sẵn sàng đáp trả một cách toàn diện và có thể sẽ thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu nếu cần thiết.

Ông Medvedev cũng bác bỏ các tuyên bố từ NATO và các nước châu Âu rằng Nga có ý định tấn công liên minh quân sự này. Ông nhấn mạnh rằng Tổng thống Nga đã tuyên bố rõ ràng rằng Nga không có ý định gây chiến với NATO hay “tấn công châu Âu”. Ông Medvedev cho rằng những luận điệu sai lệch như vậy đang được phát tán một cách cố tình, nhằm làm cho tình hình vốn đã rất căng thẳng càng trở nên tồi tệ hơn.

Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga cũng bày tỏ quan điểm rằng những lo ngại của ông về lập trường “đối đầu” của châu Âu với Nga là có cơ sở. Ông Medvedev là một đồng minh thân cận của Tổng thống Vladimir Putin và đã nhiều lần đưa ra các tuyên bố cứng rắn nhắm vào Kiev và các nước phương Tây kể từ khi xung đột tại Ukraine bùng phát vào tháng 3/2022.

Về vấn đề Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây tuyên bố sẽ tiếp tục viện trợ vũ khí cho Ukraine nhằm gây sức ép để Moskva nghiêm túc hơn trong quá trình đàm phán. Ông Trump cũng đưa ra tối hậu thư, cảnh báo sẽ áp thuế 100% nếu Nga không giải quyết xung đột ở Ukraine trong vòng 50 ngày. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, phản hồi rằng nước này “không chấp nhận những lời đe dọa”. TASS và các nguồn tin khác đã cung cấp thông tin về các tuyên bố này.