Một cảnh báo mới vừa được Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) Công an TP.HCM phát đi về phần mềm gián điệp SparkKitty, nhắm vào người dùng iPhone và Android. Theo đó, SparkKitty có khả năng đánh cắp dữ liệu cá nhân và chiếm đoạt tài sản của người dùng.

Phần mềm này được các chuyên gia bảo mật Kaspersky phát hiện và có thể tấn công trên cả hệ điều hành iOS và Android. Phương thức hoạt động của SparkKitty khá tinh vi, sử dụng công nghệ nhận diện ký tự quang học (OCR) để quét toàn bộ ảnh chụp màn hình trong thư viện ảnh của người dùng. Mục đích là tìm kiếm các dữ liệu nhạy cảm như mật khẩu, mã khôi phục ví tiền điện tử…

Sau khi thu thập thông tin, SparkKitty sẽ gửi dữ liệu bị đánh cắp về máy chủ do tin tặc điều khiển. Điều này đặt người dùng vào tình thế nguy hiểm, khi thông tin cá nhân và tài sản của họ có thể bị xâm phạm.

Trước tình hình này, PA05 đã đưa ra khuyến cáo cụ thể cho người dùng. Nếu đã tải về ứng dụng SparkKitty, người dùng cần gỡ ngay khỏi thiết bị để bảo vệ an toàn thông tin cá nhân. Bên cạnh đó, người dùng cũng nên lưu ý không lưu trữ hình ảnh chứa thông tin nhạy cảm trên điện thoại.

PA05 cũng khuyến cáo người dùng tuyệt đối không cài đặt các ứng dụng không rõ nguồn gốc, hạn chế cấp quyền truy cập thư viện ảnh cho các ứng dụng lạ. Người dân cần thường xuyên kiểm tra lại danh sách quyền truy cập của các ứng dụng đã cài đặt trên điện thoại. Nếu phát hiện các ứng dụng đáng ngờ hoặc nghi ngờ bị xâm phạm dữ liệu cá nhân, người dùng nên liên hệ ngay với cơ quan công an để được hỗ trợ.

Công an TP.HCM cũng kêu gọi người dùng nâng cao cảnh giác và ý thức bảo vệ thông tin cá nhân. Việc cảnh giác và có kiến thức về an ninh mạng sẽ giúp người dùng tránh được những rủi ro không đáng có.

Để biết thêm thông tin và cập nhật về các mối đe dọa an ninh mạng, người dùng có thể truy cập vào các nguồn thông tin chính thức của cơ quan công an và các chuyên gia bảo mật. Đồng thời, người dùng cũng nên thường xuyên cập nhật hệ điều hành và các ứng dụng trên thiết bị của mình để đảm bảo an toàn.

Một nghiên cứu mới đây đã được trình bày tại hội nghị an ninh mạng Black Hat 2025, tiết lộ rằng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể được huấn luyện để tạo ra mã độc có khả năng evade phần mềm diệt virus Microsoft Defender. Nghiên cứu này được thực hiện bởi Kyle Avery, người đã sử dụng một mô hình mã nguồn mở Qwen2.5 kết hợp với kỹ thuật học tăng cường để dạy AI cách viết mã độc có thể vượt qua hệ thống phát hiện hiện đại của Microsoft Defender.

Với ngân sách hạn chế chỉ 1.500 đô la và thời gian khoảng ba tháng, Avery đã đạt được tỷ lệ ‘tránh né thành công’ lên tới 8%. Quá trình huấn luyện AI diễn ra trong một môi trường mô phỏng có cài Microsoft Defender. Mỗi khi AI tạo ra một đoạn mã độc, hệ thống sẽ đánh giá dựa trên khả năng chạy được và mức độ bị phát hiện. Dựa trên phản hồi này, AI học và điều chỉnh cho đến khi đạt được thành công.

Mặc dù tỷ lệ 8% có vẻ thấp, nhưng trong các cuộc tấn công quy mô lớn, điều này có thể tạo ra hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng Microsoft Defender vẫn chặn được 92% mã độc. Hơn nữa, các hệ thống phòng thủ nhiều lớp khác như phân tích hành vi và phát hiện bằng học máy cũng giúp tăng cường bảo mật.

Điều đáng nói là nghiên cứu này mở ra một hướng tấn công mới, nơi tội phạm không cần kỹ năng sâu về lập trình mà chỉ cần biết cách huấn luyện AI. Người dùng cá nhân không cần phải hoảng loạn nhưng cần có biện pháp phòng ngừa. Việc cập nhật phần mềm thường xuyên, sử dụng phần mềm diệt virus uy tín, tránh nhấn vào link lạ và file không rõ nguồn gốc là những bước cơ bản nhưng hiệu quả.

Cuộc đua giữa AI tấn công và AI phòng thủ đang diễn ra không ngừng nghỉ. AI giờ đây không chỉ giúp hacker tạo mã độc hiệu quả hơn mà các công cụ bảo mật cũng tích hợp công nghệ học máy để phân tích hành vi và phát hiện bất thường. Trong thời đại AI, không có hệ thống nào là bất khả xâm phạm, nhưng với sự chủ động và thích ứng, người dùng vẫn có thể kiểm soát và bảo vệ thông tin của mình.

Một chiến dịch phần mềm độc hại vừa được phát hiện đang hoạt động bí mật trên hàng triệu thiết bị Android, theo báo cáo mới nhất từ nhóm nghiên cứu zLabs của Zimperium. Chiến dịch này sử dụng một chiến thuật lừa đảo kiểu mới, trong đó tạo ra hai phiên bản ứng dụng có tên và giao diện giống hệt nhau. Một phiên bản hợp pháp được đưa lên Google Play, trong khi phiên bản độc hại được phát tán thông qua các kênh không chính thống.

Khi được cài đặt, ứng dụng độc hại sẽ hiển thị hàng loạt quảng cáo toàn màn hình, làm chậm thiết bị, tiêu tốn dữ liệu và nhanh chóng chiếm quyền kiểm soát thiết bị người dùng. Không chỉ vậy, ứng dụng này còn có khả năng cài đặt các tiện ích mở rộng trên trình duyệt, theo dõi tìm kiếm và thậm chí tải mã độc khác về máy mà không cần sự cho phép của người dùng.

Các chuyên gia tại Zimperium cho biết biến thể mới của phần mềm độc hại này can thiệp trực tiếp vào cấu trúc ZIP của file APK, một kỹ thuật nhằm qua mặt các hệ thống kiểm tra bảo mật truyền thống. Điều này khiến phần mềm độc hại ẩn sâu hơn, khó bị phát hiện hơn và gần như miễn nhiễm trước các công cụ kiểm tra phổ thông.

Để tự bảo vệ, người dùng cần cẩn trọng khi cài đặt ứng dụng, hạn chế nguồn không rõ ràng và thường xuyên kiểm tra thiết bị. Điểm yếu lớn nhất mà phần mềm độc hại này khai thác chính là thói quen cài ứng dụng ngoài Google Play của người dùng. Việc tải file APK từ nguồn không xác minh là con đường nhanh nhất để tin tặc xâm nhập.

Google đã tích hợp Chế độ Bảo vệ Nâng cao trong Android 16, tính năng này ngăn người dùng cài đặt ứng dụng ngoài hệ thống, không cho phép tắt hoặc vô hiệu hóa, nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ bị tấn công.

Người dùng cần lưu ý những dấu hiệu sau để nhận biết điện thoại Android của mình có bị nhiễm phần mềm độc hại hay không: Quảng cáo bật lên liên tục, kể cả khi không mở ứng dụng; thiết bị nóng bất thường, pin tụt nhanh, dữ liệu di động tiêu hao nhiều; ứng dụng lạ xuất hiện mà bạn không nhớ từng cài đặt; trình duyệt đổi trang chủ hoặc chuyển hướng lạ khi tìm kiếm.

Cảnh báo từ Zimperium cho thấy các kỹ thuật ẩn danh này chưa có dấu hiệu dừng lại. Do đó, người dùng cần nâng cao cảnh giác và采取 các biện pháp bảo vệ cần thiết để giữ an toàn cho smartphone của mình. Thêm vào đó, người dùng có thể tìm hiểu thêm về các cách bảo vệ thiết bị và các giải pháp bảo mật để giúp bảo vệ thiết bị của mình.

Bộ Công an đang đề xuất một quy định mới yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử và lưu trữ dữ liệu phải tích hợp hệ thống lọc phần mềm độc hại trong toàn bộ quá trình gửi, nhận và lưu trữ thông tin. Đề xuất này được nêu trong dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi, hiện đang được lấy ý kiến từ các bộ, ngành.

Dự luật này được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai văn bản pháp luật hiện hành là Luật An toàn thông tin mạng (2015) và Luật An ninh mạng (2018). Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là quy định cụ thể về việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý phần mềm độc hại.

Theo đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử, truyền đưa và lưu trữ thông tin phải triển khai hệ thống giám sát, lọc mã độc trong suốt quá trình vận hành, đồng thời có trách nhiệm báo cáo cho cơ quan chức năng có thẩm quyền. Các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng phải thực hiện các biện pháp ngăn chặn hành vi phát tán phần mềm độc hại.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo an toàn thông tin. Dự thảo luật cũng đưa ra định nghĩa phần mềm độc hại là các chương trình có khả năng gây rối loạn hệ thống thông tin hoặc thực hiện các hành vi xâm nhập trái phép như sao chép, chỉnh sửa, xóa dữ liệu trong hệ thống.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ phát triển Internet nhanh nhất thế giới và dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia. Cùng với đó, Việt Nam đang tiến tới mô hình chính phủ điện tử toàn diện, với dân số trẻ, trình độ học vấn cao và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội cùng các nền tảng trực tuyến ở mức cao.

Quốc gia này cũng thường xuyên nằm trong top 10 nước có lưu lượng dữ liệu xuyên biên giới lớn nhất toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế cho thấy an ninh mạng vẫn đang đối mặt nhiều rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền lợi hợp pháp của người dân, tổ chức.

Các cuộc tấn công mạng, hoạt động gián điệp mạng và tình trạng rò rỉ, mất mát thông tin bí mật Nhà nước ngày càng tinh vi và phức tạp. Tin tặc liên tục nâng cấp mã độc, triển khai các chiến dịch tấn công có chủ đích nhằm vào hệ thống mạng của các cơ quan Trung ương, doanh nghiệp lớn và tập đoàn trọng điểm.

Trước tình hình này, Bộ Công an nhấn mạnh sự cần thiết phải khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng và siết chặt công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân. Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo luật này tại kỳ họp thứ 10 diễn ra vào cuối năm nay.

Một nhà nghiên cứu bảo mật mới đây đã đưa ra cảnh báo rằng thế hệ phần mềm độc hại tiếp theo có thể đang ẩn mình trong chính các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là trong các ứng dụng được người dùng tin tưởng. Hariharan Shanmugam, chuyên gia bảo mật, cho rằng mã độc có thể lặng lẽ ẩn náu trong các mô hình AI như công cụ Core ML của Apple, thay vì tập trung vào các cuộc tấn công tức thời bằng AI.

Ông Shanmugam sẽ trình bày nghiên cứu của mình về cách các mô hình AI có thể bị ‘vũ khí hóa’ mà không cần đến lỗ hổng phần mềm tại hội nghị bảo mật Black Hat USA 2025 vào ngày 7 tháng 8. Vấn đề hiện tại là phần lớn các công cụ bảo mật không được thiết kế để quét sâu vào bên trong mô hình học máy hoặc thư viện AI, nơi mà mã độc có thể bị giấu kín trong hình ảnh hoặc tệp âm thanh.

Shanmugam đã phát triển một framework tấn công có tên MLArc, sử dụng chính các thành phần học máy của Apple để thực hiện kiểm soát và ra lệnh (Command & Control – C2). Bằng cách tận dụng Core ML, Vision (xử lý ảnh) và AVFoundation (xử lý âm thanh), mã độc có thể ẩn mình dưới dạng dữ liệu hợp pháp, lọt qua mọi hệ thống kiểm tra và thậm chí được kích hoạt mà không để lại dấu vết nào rõ ràng.

Điều đáng lo ngại là những cuộc tấn công như vậy không cần bất kỳ lỗi nào trong hệ thống Apple hay ứng dụng AI. Thay vào đó, kẻ tấn công có thể phát hành một ứng dụng AI ‘trông có vẻ hợp pháp’, được lưu hành công khai trên các kho phần mềm, nhưng bên trong lại chứa mã độc giấu kín. Khi ứng dụng chạy, payload độc hại sẽ được thực thi hoàn toàn trong bộ nhớ, tránh xa mọi bộ quét truyền thống.

Shanmugam cảnh báo rằng bất kỳ tổ chức nào cũng có thể trở thành nạn nhân nếu vô tình tích hợp một mô hình AI bị ‘nhiễm độc’. Đây là rủi ro nghiêm trọng trong chuỗi cung ứng phần mềm hiện đại, nơi AI ngày càng được dùng phổ biến trong ảnh, âm thanh, chatbot, và nhiều ứng dụng khác.

Ông gọi đây là một chiến thuật ‘nhóm đỏ’ nhằm giúp cộng đồng bảo mật nhận ra rằng mô hình AI không chỉ là dữ liệu thụ động, mà có thể trở thành kênh truyền tải dữ liệu nguy hiểm. Ông sẽ công bố các chỉ số xâm nhập (IoC) liên quan trong blog nghiên cứu của mình cùng thời điểm với buổi thuyết trình.

‘Thế hệ cấy ghép độc hại tiếp theo đang tìm nơi ẩn náu trong AI, và hiện tại chúng ta chưa đủ sẵn sàng để phát hiện,’ ông kết luận.