Thảm họa thiên nhiên do cơn bão số 3 gây ra đã để lại hậu quả nặng nề cho người dân tại xã Quảng Chính, tỉnh Thanh Hóa. Hàng loạt diện tích đào tại địa phương đã bị chết, gây ra thiệt hại đáng kể cho người dân. Theo thống kê của UBND xã, toàn xã có 38,6 ha đào bị chết. Một số thôn có diện tích đào chết nhiều như thôn Phú Lương với 18 ha, thôn Thanh Xuân 5,5 ha, thôn Chính Đa 4 ha, thôn Ngọc Diêm 1 với 3,7 ha.

Ông Nguyễn Văn Vương, thôn Phú Lương, là một trong những hộ gia đình bị thiệt hại nặng nề do cây đào chết sau mưa lớn. 4 sào cây đào từ 2 đến 3 năm tuổi của ông bị chết hoàn toàn. Hiện tượng cây đào chết diễn ra sau khi nước rút, với các biểu hiện héo, vàng lá, rồi thối rễ. Ước tính thiệt hại của gia đình ông Vương lên đến 300 triệu đồng. Nhiều hộ gia đình khác tại thôn Phú Lương cũng gặp phải tình cảnh tương tự.

Thôn Phú Lương có 70 hộ chuyên canh đào cảnh. Sau khi nước lũ rút, nhiều hộ gia đình có diện tích đào bị chết nhiều. Một số hộ gia đình bị thiệt hại nặng nề như anh Nguyễn Văn Đạt bị thiệt hại khoảng 400 cây đào, ước tính thiệt hại khoảng 600 triệu đồng; hộ gia đình anh Nguyễn Bá Cường có 6 sào, hiện đã chết khoảng 95% số cây; hộ gia đình anh Nguyễn Văn Quyết có 600 cây đào đã chết, tương đương thiệt hại khoảng 1 tỷ đồng.

Đào phai Quảng Chính là loại đào vườn cổ, có từ rất lâu đời. Loại đào này thường có từ 18-41 cánh, xếp thành các lớp dày, đan xen vào nhau tạo thành một màu hồng phai rực rỡ. Loại đào này rất được ưa chuộng vì độ bền hoa và hương thơm thoang thoảng. Nghề trồng đào ở Quảng Chính đã được hình thành và phát triển trong vài năm trở lại đây, khi người dân đưa cây đào xuống trồng ở những khu ruộng lúa cằn cỗi, kém hiệu quả.

Trước tình hình trên, người dân tại xã Quảng Chính đang rất cần sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương để khắc phục thiệt hại và phục hồi sản xuất. Việc phục hồi và phát triển nghề trồng đào tại địa phương sẽ giúp người dân ổn định cuộc sống và phát triển kinh tế.

Trong bối cảnh thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng với cường độ và tần suất khó lường, việc ứng dụng công nghệ cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã trở thành một công cụ thiết yếu giúp các khu vực và cộng đồng dân cư nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó. Hiện nay, nhiều nền tảng số và ứng dụng miễn phí cho phép người dân theo dõi tình hình mưa bão, ngập lụt một cách trực quan.

Một trong những công cụ hữu ích nhất là hệ thống Hymetnet – radar thời tiết thời gian thực của Việt Nam. Hệ thống này được phát triển bởi Trung tâm Kỹ thuật Quan trắc Khí tượng Thủy văn và cập nhật dữ liệu mỗi 5-10 phút, cho phép người dùng theo dõi các vùng mưa, sét, lượng mưa tích lũy từ 17 trạm radar trải dài trên toàn quốc. Những bản đồ động giúp người dân nhận biết sớm các vùng có khả năng mưa lớn, lũ quét hoặc giông sét.

Người dân ở khu vực miền núi có thể truy cập vào website https://luquetsatlo.nchmf.gov để nắm bắt khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Thông tin này có thể cứu mạng và hỗ trợ việc sơ tán kịp thời trong thời tiết xấu.

Ngoài ra, ứng dụng Windy (https://www.windy.com) cũng cung cấp bản đồ tương tác về sức gió, lượng mưa, hướng đi của bão và mức độ ảnh hưởng thời gian thực. Đối với người dân Hà Nội, công cụ giám sát ngập lụt cụ thể theo từng tuyến phố đã được triển khai thông qua hệ thống HSDC Maps. Cập nhật từ camera thực tế, hệ thống này cung cấp thông tin ngập úng trên Cổng thông tin điện tử Hà Nội (https://hanoi.gov.vn) và website của Công ty Thoát nước Hà Nội (https://thoatnuochanoi.vn).

Các website chính thức của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia như https://thoitietvietnam.gov.vn và https://nchmf.gov.vn vẫn là nguồn tin chuẩn xác nhất, cung cấp thông tin tổng hợp về mưa, lũ, điểm ngập và cảnh báo sớm trên cả nước.

Việc nghiên cứu triển khai công nghệ Flood4Cast, với sự hỗ trợ của Vương quốc Bỉ, đang được thử nghiệm tại Hà Nội và Đà Nẵng. Flood4Cast cho phép dự báo ngập chi tiết theo tuyến đường, xác định phạm vi và độ sâu ngập tính từ 3-6 giờ.

Bên cạnh đó, nghiên cứu của nhóm TS Trần Anh Phương và các nhà khoa học (Viện Khoa học Tài nguyên nước) đã phát triển hệ thống cảnh báo lũ, lụt và hạn hán theo thời gian thực trên nền tảng WebGIS. Hệ thống này tự động thu thập và xử lý dữ liệu từ các cảm biến đo mưa, mực nước, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và mô hình toán học để đưa ra dự báo chính xác mà không cần vận hành thủ công.

Việc theo dõi mưa bão và cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã và đang trở thành xu hướng tất yếu trong bối cảnh diễn biến khí hậu ngày càng cực đoan. Với sự hỗ trợ của công nghệ, từ cảm biến, AI đến bản đồ số, người dân Việt Nam có thể chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng trước thời tiết cực đoan. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các cơ quan chức năng nâng cao năng lực dự báo, lập kế hoạch ứng phó và xây dựng đô thị an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu trong tương lai.