Trong bối cảnh hiện nay, chuyển đổi sang xe điện hoặc các phương tiện giao thông thay thế đang trở thành xu hướng tất yếu để bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, quá trình này cần được thực hiện một cách linh hoạt và đảm bảo sự thuận tiện cho người dân, đặc biệt tại Việt Nam, nơi xe máy là phương tiện chính và có ý nghĩa kinh tế lớn.

Để khuyến khích sử dụng xe điện, cần có giải pháp đồng bộ bao gồm phương tiện thay thế, tổ chức giao thông và chính sách hỗ trợ tài chính. Một trong những bước quan trọng là nâng cấp hệ thống phương tiện công cộng như xe buýt. Việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng như tàu điện cũng đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tạo ra một hệ thống giao thông hiệu quả hơn. Xe buýt điện nên được ưu tiên thay thế cho xe buýt truyền thống, và các tuyến đường nên được ưu tiên cho phương tiện công cộng để tăng cường hiệu quả vận chuyển và giảm ùn tắc giao thông.

Ngoài ra, hạ tầng cho người đi xe đạp và đi bộ cũng cần được quan tâm và đầu tư thích đáng. Việc xây dựng và bảo trì các tuyến đường dành riêng cho xe đạp và người đi bộ không chỉ giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông mà còn góp phần tạo ra một môi trường giao thông an toàn và thân thiện hơn. Điều này cũng giúp khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông thay thế, giảm thiểu sự phụ thuộc vào xe máy và ô tô cá nhân.

Về chính sách hỗ trợ, xe điện cần trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn so với xe máy xăng thông qua việc giảm giá thành, phát triển hệ thống trạm sạc rộng khắp và ưu đãi về phí đỗ, nơi đỗ. Chính phủ và các cơ quan chức năng cần có những chính sách hỗ trợ tài chính cụ thể, như giảm thuế, miễn thuế nhập khẩu cho các linh kiện xe điện, để khuyến khích doanh nghiệp và người dân chuyển sang sử dụng xe điện.

Cuối cùng, vấn đề an toàn và xử lý pin xe điện sau hết hạn cần được giải quyết triệt để để tạo sự tin tưởng cho người dùng. Cần có những quy định cụ thể về việc tái chế pin xe điện và đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng và xử lý. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn góp phần tạo ra một hình ảnh tích cực cho ngành công nghiệp xe điện.

Việc chuyển đổi sang phương tiện thân thiện môi trường hơn là quá trình cần sự tham gia của cả chính quyền và người dân. Với giải pháp đồng bộ và chính sách hỗ trợ phù hợp, chúng ta có thể hướng tới môi trường giao thông sạch sẽ và an toàn hơn, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai. Liên hợp quốc đã đưa ra các chính sách và mục tiêu bền vững, và nhiều quốc gia trên thế giới đang tích cực thực hiện các biện pháp hỗ trợ chuyển đổi sang xe điện. Để đạt được mục tiêu bền vững, chúng ta cần chung tay, đồng lòng thực hiện những giải pháp cấp thiết nhằm hướng tới môi trường giao thông sạch sẽ và an toàn hơn.

Chính quyền Hà Nội đang tích cực nghiên cứu và lên kế hoạch thực hiện chỉ thị số 20 của Thủ tướng Chính phủ về việc cấm xe máy sử dụng nhiên liệu xăng vào đường vành đai 1 từ ngày 1-7-2026. Lộ trình cụ thể bao gồm việc hạn chế xe mô tô, xe gắn máy và các loại ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường vành đai 1 và vành đai 2 từ ngày 1-1-2028. Đến năm 2030, Hà Nội dự kiến sẽ mở rộng phạm vi thực hiện này trên toàn đường vành đai 3. Đây là một bước tiến quan trọng hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường và phát triển giao thông xanh.

Tuy nhiên, để có thể thực hiện hiệu quả chủ trương này, cần có sự phối hợp và triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, cần tiếp tục đầu tư mở rộng các tuyến đường, phố và đặc biệt là phát triển hệ thống giao thông công cộng đảm bảo tính đúng giờ, đúng tuyến và thuận tiện cho người dân. Việc đẩy mạnh sử dụng xe buýt điện và hệ thống xe trung chuyển từ vùng ven vào trung tâm thành phố là một giải pháp cần thiết để giảm thiểu sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân.

Bên cạnh đó, chính quyền cần bố trí ngân sách địa phương và huy động các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ người dân trong việc chuyển đổi sang sử dụng phương tiện năng lượng sạch. Các chính sách hỗ trợ như trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho các hộ nghèo, người lao động cũng cần được xem xét và triển khai. Hơn nữa, cần có các chính sách khuyến khích người dân đổi xe máy cũ lấy xe điện mới và hỗ trợ cả nhà sản xuất cũng như người tiêu dùng trong quá trình chuyển đổi phương tiện.

Một yếu tố quan trọng khác là việc phủ rộng hệ thống trạm sạc điện. Điều này không chỉ giúp giảm bớt lo ngại về việc sử dụng xe điện mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc chuyển đổi sang phương tiện năng lượng sạch. Việc xây dựng một lộ trình phù hợp và cụ thể là chìa khóa để thực hiện thành công chủ trương này. Quá trình ‘xanh hóa’ giao thông là hướng đi đúng đắn nhưng cần đảm bảo cuộc sống của người dân không bị xáo trộn.

Hà Nội tiên phong trong việc phát triển giao thông xanh không chỉ giúp thành phố đạt được mục tiêu môi trường mà còn đóng vai trò là hình mẫu, thúc đẩy và cổ vũ các tỉnh thành khác cùng chuyển đổi sang sử dụng phương tiện năng lượng sạch. Điều này thể hiện sự cam kết của Hà Nội trong việc bảo vệ môi trường và xây dựng một tương lai giao thông bền vững.

TP.HCM đang tích cực triển khai các đề án nhằm chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững hơn, giảm thiểu ô nhiễm không khí do phát thải từ phương tiện giao thông. Với vai trò là đầu tàu kinh tế và đô thị đông dân nhất, TP.HCM đang đối mặt với những thách thức môi trường và áp lực từ biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.

TP.HCM quyết liệt đẩy mạnh xu hướng chuyển đổi xanh, xem đây là một chiến lược then chốt để phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống cho người dân và hiện thực hóa các cam kết quốc gia. Mới đây, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đã có đề xuất chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe máy điện cho tài xế công nghệ trong tháng 7/2025. Dự kiến áp dụng chính sách hỗ trợ, khuyến khích từ 1/1/2026, nếu đề án được các cấp thông qua.

Theo đó, các tài xế công nghệ sẽ được hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh. Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đang triển khai Nghị quyết số 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù. Theo đó, Sở Xây dựng đã xây dựng Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông với 2 giai đoạn cụ thể. Mục tiêu đến năm 2030, 100% xe buýt của TP.HCM sử dụng điện, năng lượng xanh.

Để hiện thực hóa mục tiêu tổng quát trên, đề án đưa ra bốn giai đoạn với các mục tiêu định lượng và gắn với lộ trình thời gian cụ thể, nhằm tạo cơ sở để đo lường, đánh giá tiến độ và hiệu quả trong giai đoạn triển khai. Các nước trên thế giới cũng đã thực hiện chuyển đổi sang xe điện, như Trung Quốc, Na Uy. Tại Trung Quốc, thành phố Thâm Quyến là một ví dụ điển hình về chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe điện hai bánh ở cấp đô thị.

Còn tại Na Uy, chính phủ đã đưa ra loạt chính sách ưu đãi mạnh mẽ và toàn diện để khuyến khích người dân sử dụng xe điện. Trong khi đó, Sở Xây dựng TP.HCM đang phối hợp các đơn vị liên quan hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, bổ sung đánh giá tác động sau khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, để triển khai đồng bộ trên toàn địa bàn TP.HCM mới. Dự kiến báo cáo UBND TP.HCM và trình HĐND TP.HCM trong quý IV/2025.

Các chuyên gia đánh giá cao nỗ lực của TP.HCM trong việc chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững hơn. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đề ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị và sự tham gia tích cực của người dân. Việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Trước những thách thức môi trường và áp lực từ biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, TP.HCM cần tiếp tục đẩy mạnh các nỗ lực để trở thành một đô thị bền vững, hiện đại và thân thiện với môi trường. Với các đề án và chính sách đang được triển khai, TP.HCM đang trên đường đến với mục tiêu phát triển bền vững và hiện thực hóa các cam kết quốc gia.