Một video ghi lại cảnh Li, một cử nhân ngành Chẩn đoán hình ảnh tại Đại học Y khoa Đại Liên, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, đứng bán kem trên đường phố đã thu hút hơn 5 triệu lượt xem trên mạng xã hội. Sự việc này đã châm ngòi cho một cuộc tranh luận nóng về áp lực định hướng nghề nghiệp đối với sinh viên sau đại học.

Li, người đã tốt nghiệp từ Đại học Y khoa Đại Liên, đã trở thành tâm điểm của sự chú ý sau khi video cô đứng bán kem được lan truyền rộng rãi. Điều đáng nói là, sau khi video nổi tiếng, một giảng viên cũ của trường đã liên hệ và yêu cầu cô gỡ video vì lo ngại về danh tiếng của nhà trường. Tuy nhiên, Li đã từ chối và thẳng thắn đáp trả: ‘Nếu bạn nghĩ tôi đang phỉ báng bạn, hãy kiện tôi’. Thông tin về trường Đại học Y khoa Đại Liên và các phản ứng của Li đã thu hút sự quan tâm của công chúng.

Nhà trường đã phủ nhận việc gây áp lực lên Li và cho rằng cô đã phát tán thông tin ‘không đúng sự thật’. Tuy nhiên, sự việc này đã làm dấy lên tranh cãi về cách các trường đại học Trung Quốc đánh giá ‘thành công’ của sinh viên sau tốt nghiệp, khi mà các nghề nghiệp danh giá và mức lương cao đang trở thành tiêu chuẩn.

Theo các học giả, đây không chỉ là câu chuyện của một cá nhân mà phản ánh khủng hoảng rộng lớn hơn trong giáo dục đại học. PGS Cao Yanna, làm việc tại Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh, nhận định rằng các trường đại học đang kỳ vọng quá cao vào sinh viên, trong khi thị trường lao động không thể hấp thụ hết số lượng cử nhân tăng nhanh.

Số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ nhập học đại học ở Trung Quốc đã tăng từ dưới 10% năm 1998 lên hơn 60% vào năm 2023. Kéo theo đó, niềm tin rằng bằng đại học là tấm vé dẫn đến thành công càng mạnh mẽ. Tuy nhiên, số lượng sinh viên tốt nghiệp tăng kỷ lục qua từng năm đã khiến cuộc cạnh tranh việc làm trở nên khốc liệt.

Trong bối cảnh đó, những lựa chọn nghề nghiệp phi truyền thống như bán hàng online, làm nội dung mạng xã hội, hoặc mở quầy hàng nhỏ ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, những con đường này vẫn chưa được hệ thống giáo dục và xã hội Trung Quốc công nhận đầy đủ, dẫn đến áp lực kép vừa phải mưu sinh, vừa đối mặt với sự kỳ vọng, thậm chí chỉ trích, từ nhà trường và dư luận.

PGS Paweł Charasz, làm việc tại Đại học Trung văn Hồng Kông, cho rằng thay vì chú trọng sinh viên làm nghề gì, cần đặt trọng tâm vào khả năng lựa chọn độc lập và kỹ năng ứng biến trong một thế giới việc làm thay đổi nhanh chóng. Một sự nghiệp không truyền thống nhưng xuất phát từ đam mê cũng là dấu hiệu của thành công.

Ông Hongqing Yang, Giám đốc điều hành Công ty tư vấn giáo dục The Educationist Limited, cho rằng các đại học danh giá Trung Quốc vẫn chưa đủ linh hoạt để thích ứng với những con đường nghề nghiệp mới. ‘Chính sách thúc đẩy giáo dục nghề và nâng cao khả năng tuyển dụng đang góp phần giảm áp lực. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa kỳ vọng truyền thống của các tổ chức giáo dục và nhu cầu tự do, sáng tạo của thế hệ trẻ Trung Quốc ngày càng tạo nên căng thẳng’

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình trong đời sống xã hội. Để giúp sinh viên có thể thích nghi và phát triển trong bối cảnh này, việc xác định các năng lực cốt lõi mà sinh viên cần trang bị đã trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có một khung năng lực cụ thể và thực tiễn dành cho sinh viên, gây ra nhiều khó khăn trong quá trình đào tạo và định hướng nghề nghiệp cho các em.

Nhằm mục đích lấy ý kiến góp ý cho Khung năng lực trí tuệ nhân tạo dành cho sinh viên, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã phối hợp với Tập đoàn Meta tổ chức Tọa đàm khoa học. Sự kiện này sẽ diễn ra vào lúc 8h30, Thứ Tư, ngày 23/7/2025 tại Phòng E304 của trường, địa chỉ số 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội. Các nhà khoa học và quý thầy cô quan tâm có thể đăng ký tham dự tọa đàm và đóng góp ý kiến thông qua kênh trực tiếp.

Sự kiện này hứa hẹn sẽ là một diễn đàn mở, nơi các chuyên gia và nhà khoa học có thể chia sẻ kinh nghiệm, đưa ra những gợi ý và giải pháp để hoàn thiện khung năng lực trí tuệ nhân tạo cho sinh viên, từ đó giúp các em có thể phát triển và thành công trong tương lai. Thông qua tọa đàm này, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn hy vọng nhận được sự đóng góp ý kiến từ các chuyên gia để sớm hoàn thiện khung năng lực này, giúp sinh viên có thể trang bị những kỹ năng cần thiết để thích ứng với sự phát triển không ngừng của trí tuệ nhân tạo.

Với sự hỗ trợ từ Tập đoàn Meta, tọa đàm này không chỉ là một sự kiện học thuật thông thường mà còn là cơ hội để các nhà khoa học và chuyên gia trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo trao đổi thông tin và kinh nghiệm. Từ đó, các giải pháp và chiến lược đào tạo sẽ được đưa ra để giúp sinh viên phát triển toàn diện và phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động trong kỷ nguyên số.

Để có thể tham gia tọa đàm, các nhà khoa học và quý thầy cô có thể đăng ký thông qua kênh trực tiếp của sự kiện. Thông tin chi tiết về tọa đàm cũng có thể được tìm thấy trên trang web của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn hoặc trang web của Tập đoàn Meta tại địa chỉ https://www.meta.com.

Tỷ phú Jensen Huang, CEO của Nvidia – tập đoàn có giá trị lớn nhất thế giới hiện nay, vừa chia sẻ quan điểm của mình về ngành học giàu tiềm năng trong thời đại hiện nay. Khi được hỏi về lựa chọn ngành học nếu ông là một tân sinh viên, Huang cho biết ông sẽ chọn khối ngành khoa học vật lý. Đây là nền tảng cho làn sóng trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp theo, thay vì theo đuổi các ngành công nghệ phần mềm như khoa học máy tính hay kỹ thuật trí tuệ nhân tạo.

Huang đã nhiều lần đề cập đến khái niệm “AI vật lý” và dự báo đây là làn sóng tiếp theo trong quá trình phát triển AI. Ông cho rằng quá trình phát triển AI đã trải qua 3 đợt sóng: “AI tri giác”, “AI tạo sinh”, và “AI lý trí”. Đợt sóng thứ 4 chính là “AI vật lý”, khi AI không chỉ xử lý dữ liệu trừu tượng mà còn nắm vững các quy luật vật lý cơ bản trong đời sống.

“AI vật lý” sẽ được áp dụng vào các thực thể vật lý, cụ thể là các robot, để đáp ứng các nhu cầu đa dạng. Các robot sẽ siêu việt hơn nhiều, biết dự đoán các chuyển động, tính toán lực cần thiết để thực hiện các nhiệm vụ mà không làm tổn hại tới những người và vật mà nó tương tác. Ông Huang cho rằng “AI vật lý” sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng các hệ thống nhà máy và khu công nghiệp thế hệ mới.

Huang cũng nhấn mạnh rằng các kỹ sư đón sóng “AI vật lý” sẽ là nhân sự “hot” của thị trường lao động trong tương lai gần. Ông cho rằng việc học các chuyên ngành khoa học nền tảng như vật lý, địa chất, hóa học… sẽ giúp sinh viên đón đầu làn sóng tiếp theo trong thị trường việc làm.

Hiện nay, việc lập trình đã trở nên đơn giản hơn rất nhiều, AI dần dần sẽ thay đổi hoàn toàn cách thức lập trình, khiến việc học ngôn ngữ mã hóa không còn giữ tầm quan trọng như trước. Ông Huang khuyên sinh viên nên liên tục đặt ra câu hỏi trong học tập và cuộc sống hàng ngày: Tôi có thể dùng AI để phục vụ học tập và tổ chức cuộc sống của mình như thế nào?

Đối với những bạn trẻ đang đứng trước ngưỡng cửa đại học hoặc đang trên hành trình khám phá thế giới công nghệ và trí tuệ nhân tạo, lời khuyên từ tỷ phú Jensen Huang chắc chắn sẽ là một định hướng quý giá. Việc am hiểu và nắm bắt được các cơ hội mới trong lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng này sẽ tạo tiền đề quan trọng cho sự nghiệp tương lai.