Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Food đã chỉ ra rằng việc xử lý rác thải thực phẩm một cách hiệu quả có thể giúp giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường. Hiện tại, gần một phần ba lượng thực phẩm sản xuất ra toàn cầu không được tiêu thụ mà bị lãng phí, dẫn đến tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng trên toàn cầu, không chỉ gây ra sự lãng phí tài nguyên mà còn là nguồn phát thải khí metan, một loại khí nhà kính có khả năng làm ấm Trái đất gấp 80 lần so với CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Một nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã thực hiện nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia. Ba phương pháp xử lý rác thải thực phẩm được đánh giá trong nghiên cứu này gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để tạo ra biogas nhằm sản xuất năng lượng tái tạo và tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi.

Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, cho biết các quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ việc chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này chấm dứt hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được coi là giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng ngoài thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích cùng lúc, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, giải pháp này không chỉ phụ thuộc vào chính sách mà còn cần sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu ngay từ trong bếp của mỗi gia đình.

Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào tạp chí Nature Food để đọc thêm chi tiết.

Ngày gần đây, tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025, ba mô hình tiêu biểu trong giảm phát thải khí nhà kính đã được vinh danh. Đây là những đóng góp quan trọng hướng đến mục tiêu trung hòa carbon mà Chính phủ Việt Nam đã đề ra. Ba đơn vị vinh dự nhận được sự công nhận này bao gồm: mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của Kỹ sư Hồ Quang Cua và các cộng sự, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp được khởi xướng bởi Kỹ sư Hồ Quang Cua, một Anh hùng Lao động, với mục tiêu chính là nâng cao thu nhập cho nông dân đồng thời bảo vệ môi trường. Mô hình này đã trải qua quá trình cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm trên diện rộng tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Điểm nổi bật của mô hình là việc tận dụng tối đa hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm thiểu tối đa việc sử dụng phân hóa học, hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn. Nhờ đó, lượng phát thải metan và CO₂ đã được kiểm soát một cách chặt chẽ. Bên cạnh đó, nông dân cũng thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã có một hành trình đầy nỗ lực trong việc phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên. Trước đây, vùng đất rộng hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa, phía Đông dãy Trường Sơn, từng là điểm nóng của việc khai thác rừng một cách cạn kiệt. Từ gần 20 năm qua, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên. Đồng thời, họ cũng phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Các hoạt động khoanh nuôi, trồng bổ sung và bảo vệ nghiêm ngặt không chỉ tạo ra nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH đã được vinh danh với vai trò tiên phong trong việc trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn TH, bao gồm Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên, chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014. Chứng nhận này được cấp sau một quá trình thẩm định và xác nhận bởi Control Union (Đức). Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như chuyển đổi năng lượng, cải tiến công nghệ, quản lý chất thải & nhựa, và thực hành văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ thể hiện tâm huyết và trách nhiệm với môi trường mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội. Thông qua những đóng góp của họ, chúng ta thấy được sự nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc giảm phát thải khí nhà kính và hướng tới tương lai bền vững cho đất nước. Những nỗ lực này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang trở thành một thách thức lớn cho toàn cầu.

Thị trường carbon đang nổi lên như một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và đạt được phát thải ròng bằng ‘0’. Tại Diễn đàn ‘Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới’, các chuyên gia đã tập trung thảo luận về tiềm năng và thách thức của thị trường carbon tại Việt Nam.

Hiện tại, Việt Nam đang ở giai đoạn định hình nền móng thị trường carbon, với nhiều tiềm năng nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Các chuyên gia chỉ ra rằng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định khí nhà kính (MRV) chưa đồng bộ và thiếu chuẩn hóa. Điều này gây ra khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc đo lường và xác minh lượng khí thải của họ.

Bên cạnh đó, hạn chế về nhận thức, nhân lực và tài chính đang khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường này. Nhiều doanh nghiệp chỉ hiểu đơn giản về giảm phát thải mà chưa thực sự ứng dụng công nghệ tuần hoàn tài nguyên để phát triển bền vững. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ và đầu tư vào nền tảng kỹ thuật cũng như nguồn lực để giúp doanh nghiệp chuyển đổi.

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, từ nay đến 2028, Việt Nam sẽ thí điểm cấp phát hạn ngạch miễn phí và vận hành sàn giao dịch carbon. Từ năm 2029, sẽ áp dụng đấu giá và kết nối quốc tế. Các bộ, ngành đang hoàn thiện hành lang pháp lý để đảm bảo tính minh bạch và tránh ảnh hưởng tới cam kết giảm phát thải quốc gia.

Để đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050, các chuyên gia cũng khuyến nghị cần đầu tư vào nền tảng kỹ thuật và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài chính. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững và giảm thiểu tác động môi trường. Đồng thời, việc hoàn thiện khung khổ pháp lý và nâng cao nhận thức về thị trường carbon sẽ giúp Việt Nam phát triển thị trường carbon hiệu quả và bền vững.

Việc hình thành thị trường carbon tại Việt Nam không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có thể bán tín chỉ carbon để bù đắp cho lượng khí thải của họ, tạo ra nguồn thu nhập mới.

Cuối cùng, để đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường carbon, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, doanh nghiệp và tổ chức xã hội. Sự phối hợp này sẽ giúp Việt Nam xây dựng một thị trường carbon hiệu quả, minh bạch và bền vững, góp phần đạt được mục tiêu phát triển bền vững và Net Zero vào năm 2050.