Chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện là một bước đi quan trọng trong nỗ lực giảm thiểu ô nhiễm không khí, đặc biệt là từ nguồn phát thải lớn nhất đến từ các phương tiện giao thông. Tại Hà Nội, vấn đề ô nhiễm không khí đã trở nên đáng báo động và thu hút sự quan tâm của nhiều bên liên quan. Tuy nhiên, việc thực hiện chuyển đổi này sẽ có tác động sâu rộng đến cuộc sống của người dân, đặc biệt là những người sống và làm việc trong khu vực vành đai 1 của thủ đô.

Theo các chuyên gia và nhà quản lý, ô nhiễm không khí tại Hà Nội chủ yếu bắt nguồn từ các phương tiện giao thông, chiếm khoảng 35% nguồn ô nhiễm. Trong đó, khí thải từ các phương tiện giao thông chiếm khoảng 12%, còn bụi hoạt động giao thông gây ra 23% ô nhiễm. Trước những con số đáng lo ngại này, việc chuyển đổi sang xe điện được xem là giải pháp hiệu quả để giảm bớt tình trạng ô nhiễm.

Để thực hiện chuyển đổi một cách hiệu quả, các chuyên gia đề xuất cần tiến hành khảo sát đánh giá tình hình hiện tại, hoàn thiện hệ thống thể chế chính sách hỗ trợ, xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết và xác định tiêu chuẩn khí thải cụ thể cho xe máy – một trong những phương tiện gây ô nhiễm lớn. Quá trình chuyển đổi cần đảm bảo sự an toàn và thuận tiện cho người dân, tạo điều kiện cho họ dễ dàng tiếp cận và sử dụng xe điện.

Hà Nội đã bắt đầu với các kế hoạch cụ thể bao gồm việc khảo sát đánh giá người dân và các đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp, hoàn thiện thể chế chính sách hỗ trợ và xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết cho việc sử dụng xe điện. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng đề xuất một số giải pháp quan trọng như thúc đẩy mô hình đổi pin nhằm giảm gánh nặng tài chính cho người dân, tận dụng hệ thống cây xăng hiện có để giảm thiểu chi phí đầu tư mới, và phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành trong công tác quy hoạch và phát triển đô thị để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Sự thành công của việc chuyển đổi này phụ thuộc rất lớn vào sự hiểu biết và ủng hộ của người dân. Nếu người dân hiểu rõ mục tiêu, kế hoạch và cảm nhận được lợi ích trực tiếp từ chính sách này, họ sẽ tự nguyện thay đổi và ủng hộ. Hà Nội đang tích cực triển khai các kế hoạch cần thiết với lợi thế từ Luật Thủ đô, nhưng việc này cũng cần sự phối hợp và hỗ trợ từ các bên liên quan để đảm bảo sự thành công và bền vững của kế hoạch chuyển đổi sang xe điện.

Quá trình chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện không chỉ là một bước tiến trong công tác bảo vệ môi trường mà còn là một cơ hội để Hà Nội tái tạo không gian sống và làm việc lành mạnh hơn cho người dân. Sự quyết tâm và phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và người dân sẽ góp phần quan trọng vào việc hiện thực hóa mục tiêu này.

TP.HCM đang tích cực triển khai các đề án nhằm chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững hơn, giảm thiểu ô nhiễm không khí do phát thải từ phương tiện giao thông. Với vai trò là đầu tàu kinh tế và đô thị đông dân nhất, TP.HCM đang đối mặt với những thách thức môi trường và áp lực từ biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng.

TP.HCM quyết liệt đẩy mạnh xu hướng chuyển đổi xanh, xem đây là một chiến lược then chốt để phát triển bền vững, nâng cao chất lượng sống cho người dân và hiện thực hóa các cam kết quốc gia. Mới đây, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đã có đề xuất chuyển đổi 400.000 xe máy xăng sang xe máy điện cho tài xế công nghệ trong tháng 7/2025. Dự kiến áp dụng chính sách hỗ trợ, khuyến khích từ 1/1/2026, nếu đề án được các cấp thông qua.

Theo đó, các tài xế công nghệ sẽ được hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh. Bên cạnh đó, TP.HCM cũng đang triển khai Nghị quyết số 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù. Theo đó, Sở Xây dựng đã xây dựng Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông với 2 giai đoạn cụ thể. Mục tiêu đến năm 2030, 100% xe buýt của TP.HCM sử dụng điện, năng lượng xanh.

Để hiện thực hóa mục tiêu tổng quát trên, đề án đưa ra bốn giai đoạn với các mục tiêu định lượng và gắn với lộ trình thời gian cụ thể, nhằm tạo cơ sở để đo lường, đánh giá tiến độ và hiệu quả trong giai đoạn triển khai. Các nước trên thế giới cũng đã thực hiện chuyển đổi sang xe điện, như Trung Quốc, Na Uy. Tại Trung Quốc, thành phố Thâm Quyến là một ví dụ điển hình về chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe điện hai bánh ở cấp đô thị.

Còn tại Na Uy, chính phủ đã đưa ra loạt chính sách ưu đãi mạnh mẽ và toàn diện để khuyến khích người dân sử dụng xe điện. Trong khi đó, Sở Xây dựng TP.HCM đang phối hợp các đơn vị liên quan hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết, bổ sung đánh giá tác động sau khi TP.HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, để triển khai đồng bộ trên toàn địa bàn TP.HCM mới. Dự kiến báo cáo UBND TP.HCM và trình HĐND TP.HCM trong quý IV/2025.

Các chuyên gia đánh giá cao nỗ lực của TP.HCM trong việc chuyển đổi sang các loại hình giao thông bền vững hơn. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đề ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị và sự tham gia tích cực của người dân. Việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Trước những thách thức môi trường và áp lực từ biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, TP.HCM cần tiếp tục đẩy mạnh các nỗ lực để trở thành một đô thị bền vững, hiện đại và thân thiện với môi trường. Với các đề án và chính sách đang được triển khai, TP.HCM đang trên đường đến với mục tiêu phát triển bền vững và hiện thực hóa các cam kết quốc gia.