Từ ngày 1/1/2026, việc tính thuế khoán sẽ được bãi bỏ và thay thế bằng hình thức tự khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế. Sự thay đổi này đã khiến nhiều hộ kinh doanh lo lắng về việc tăng chi phí, giảm lợi nhuận, cũng như gặp khó khăn do thiếu kiến thức và kỹ năng công nghệ, cùng với sự phức tạp của các thủ tục đăng ký và kê khai.

Việc bãi bỏ thuế khoán và áp dụng hình thức tự khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế là một bước đi quan trọng để tăng tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh. Nghị định 70/2025/NĐ-CP (Nghị định 70) yêu cầu các hộ kinh doanh đang nộp thuế theo phương pháp khoán và có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu điện tử với cơ quan thuế.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phó Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng Nghị định 70 là một bước đi quan trọng của Chính phủ nhằm tăng cường tính minh bạch, hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế và từng bước xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, hiệu quả.

Tuy nhiên, khảo sát của VCCI với gần 1.400 hộ kinh doanh trên toàn quốc cho thấy, nhiều hộ kinh doanh vẫn còn lo lắng và chưa hiểu rõ về Nghị định 70. Có đến 94% hộ kinh doanh được khảo sát trực tiếp đã biết đến Nghị định 70, nhưng chỉ khoảng 11% thực sự hiểu rõ nội dung và nghĩa vụ của mình. Đặc biệt, hơn 50% cho biết chưa từng nhận được hỗ trợ rõ ràng từ cơ quan thuế ở địa phương.

Bà Nguyễn Thị Khánh Ly, chủ hộ kinh doanh Phạm Gia tại Hà Nội, cho rằng chính sách thuế mới đang tạo ra nhiều áp lực cho các hộ kinh doanh. Trước đây, phần lớn hộ kinh doanh đều quen với việc nộp thuế khoán, hình thức áp mức thuế cố định hàng tháng, không yêu cầu ghi chép sổ sách hay kê khai doanh thu chi tiết.

Ông Nguyễn Đình Cư, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), cho rằng tâm lý lo lắng của các hộ kinh doanh là dễ hiểu. Việc áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền là một thách thức lớn đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

VCCI khuyến nghị cần chủ động truyền thông toàn diện, dễ hiểu và đúng đối tượng, đặc biệt với nhóm hộ kinh doanh nhỏ lẻ, ở khu vực nông thôn hoặc ngành nghề có tỷ lệ nhận biết thấp. Cơ quan thuế cần xây dựng các tài liệu hướng dẫn trực quan như sổ tay, infographic, quy trình minh họa… để hộ kinh doanh dễ nắm bắt và triển khai.

TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, cho rằng phần mềm kê khai nộp thuế cần hết sức dễ hiểu, dễ sử dụng; mô hình quản trị cũng phải cực kỳ đơn giản cho hộ kinh doanh. Cần phải xem xét lại mức doanh thu phải sử dụng hóa đơn điện tử.

Cơ quan thuế khẳng định Nghị định 70 không làm ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các hộ, cá nhân kinh doanh. Việc áp dụng và triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền nhằm đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thuế trên doanh thu thực tế phát sinh, tạo môi trường sản xuất kinh doanh công bằng, minh bạch.

Trong bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) và kinh doanh trên nền tảng số đang bùng nổ, ngành Thuế đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Điều này giúp đảm bảo công bằng, minh bạch trong thực thi nghĩa vụ với ngân sách của người nộp thuế.

TMĐT tại Việt Nam đang tăng trưởng nhanh về quy mô, hình thức và ứng dụng công nghệ. Các hình thức mới như livestream bán hàng, thực tế ảo, giao dịch qua thuê bao viễn thông và các loại hình tài sản số đang đặt ra thách thức mới trong công tác quản lý thuế. Trước yêu cầu này, ngành Thuế đã chủ động phối hợp xây dựng và trình Chính phủ ban hành các văn bản quan trọng nhằm tăng cường năng lực quản lý.

Cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 117/2025/NĐ-CP quy định quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số, hộ và cá nhân kinh doanh. Bộ Tài chính cũng ban hành Quyết định số 1928/QĐ-BTC phê duyệt Kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 18/CT-TTg về thúc đẩy TMĐT và tăng cường quản lý thuế.

Song song với việc hoàn thiện pháp lý, ngành Thuế đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người nộp thuế tuân thủ tự giác. Cục Thuế đã có thư ngỏ tới hơn 10 triệu người dùng ứng dụng eTax Mobile và các cá nhân có hoạt động kinh doanh trên nền tảng số. Chiến dịch truyền thông này đã nhận được sự hưởng ứng tích cực, số lượng người liên hệ cơ quan thuế để kê khai, nộp thuế từ hoạt động TMĐT tăng mạnh.

Ngành Thuế cũng tiếp tục triển khai các tiện ích hỗ trợ kê khai, nộp thuế điện tử, phát triển Cổng thông tin điện tử dành cho hộ, cá nhân kinh doanh. Đồng thời, đẩy mạnh hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử đối với hoạt động TMĐT, livestream bán hàng.

Quản lý thuế TMĐT hiệu quả không thể thiếu cơ sở dữ liệu đầy đủ và công nghệ phân tích hiện đại. Ngành Thuế đã đẩy mạnh phối hợp liên ngành nhằm kết nối, chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành, đơn vị liên quan. Cục Thuế đang nghiên cứu, thiết kế hệ thống tiếp nhận, sắp xếp, tổng hợp, phân tích dữ liệu lớn (Big Data) về TMĐT và tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xử lý dữ liệu.

Nhờ các giải pháp đồng bộ, hiệu quả thu thuế từ TMĐT và kinh tế số trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 98 nghìn tỷ đồng, tăng 58% so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, đã có 159 nhà cung cấp nước ngoài đã đăng ký, kê khai và nộp thuế qua Cổng điện tử với tổng số thu 5,7 nghìn tỷ đồng, tăng 41% so với cùng kỳ. Gần 93.000 tổ chức, cá nhân hoạt động TMĐT đã nộp tổng cộng 88,6 nghìn tỷ đồng; 130.000 hộ, cá nhân kinh doanh nộp 1,7 nghìn tỷ đồng qua Cổng thông tin điện tử.

Trong thời gian tới, ngành Thuế tiếp tục triển khai quyết liệt Nghị định 117/2025/NĐ-CP, kết hợp chặt chẽ giữa hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực quản lý, đổi mới phương pháp tiếp cận và tận dụng sức mạnh công nghệ để quản lý toàn diện hoạt động kinh doanh TMĐT và kinh tế số.

Từ ngày 1/7, nhiều tên gọi cơ quan thuế và chức danh người có thẩm quyền trong lĩnh vực thuế sẽ được thay đổi để phù hợp với việc tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan thuế các cấp. Cục Thuế (Bộ Tài chính) vừa có văn bản hướng dẫn xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước trong các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế.

Cụ thể, tên gọi ‘Chi cục Thuế khu vực’ sẽ được đổi thành ‘Thuế tỉnh, thành phố’, trong khi ‘Đội Thuế cấp huyện’ được đổi thành ‘Thuế cơ sở’. Về chức danh, ‘Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực’ trở thành ‘Trưởng Thuế tỉnh, thành phố’, và ‘Đội trưởng Đội Thuế cấp huyện’ đổi thành ‘Trưởng Thuế cơ sở’.

Một số chức danh khác như Chi cục trưởng Thuế thương mại điện tử và Chi cục trưởng Thuế doanh nghiệp lớn vẫn giữ nguyên. Cục Thuế yêu cầu các Trưởng Thuế tỉnh, thành phố phổ biến và quán triệt đầy đủ các nội dung phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp liên quan đến lĩnh vực thuế và quản lý thuế.

Đáng chú ý, thẩm quyền quyết định xóa nợ thuế đối với doanh nghiệp, hợp tác xã có khoản nợ từ 15 tỷ đồng trở lên sẽ do Bộ trưởng Bộ Tài chính quyết định, theo phân quyền của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, các thẩm quyền được phân định cho UBND cấp xã tại Nghị định 125/2025 bao gồm quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, ban hành quyết định cưỡng chế, phối hợp cấp và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, hợp tác xã.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung để phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp tại Thông tư 40 của Bộ Tài chính. Về Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, thành phần của Hội đồng sẽ có sự thay đổi và Trưởng Thuế cơ sở sẽ căn cứ thành phần và danh sách tham gia Hội đồng tư vấn thuế để đề nghị Chủ tịch UBND cấp xã ra quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế.

Trách nhiệm kiểm tra và tổng hợp báo cáo cũng sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với mô hình mới. Thẩm quyền quyết định miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp sẽ được UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ủy quyền cho UBND cấp xã.