Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM – Một Dự án đầy hứa hẹn bị bỏ dở vì… tuổi hưu

TS Nguyễn Quốc Bình, một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu chuyển nạp gene trên cây trồng tại Đại học Laval, TP Québec, Canada, đã quyết định bán hết tài sản và cùng gia đình trở về Việt Nam vào năm 2004. Quyết định này được đưa ra sau khi ông nhận được lời mời từ lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh. Mục tiêu chính của ông Bình là xây dựng một Trung tâm Công nghệ Sinh học hiện đại, mang tầm quốc tế và không bị lạc hậu sau 20 năm.

Sau gần 10 năm xây dựng, Trung tâm Công nghệ Sinh học đầu tiên tại TPHCM đã được thành lập với tổng kinh phí đầu tư lên đến 100 triệu USD. Trung tâm này đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, nghiên cứu và đăng ký bản quyền hàng loạt công trình phục vụ ngành nông nghiệp, thủy sản và sản xuất thuốc. Tuy nhiên, khi Trung tâm đang trên đà phát triển, TS Nguyễn Quốc Bình đã phải về hưu theo luật vào năm 2014, ở tuổi 60.

Ông Bình cho rằng sự quyết tâm và hỗ trợ toàn diện của lãnh đạo thành phố là yếu tố then chốt giúp Trung tâm được thành lập. Tuy nhiên, cơ chế và thể chế hiện hành đã không cho phép ông tiếp tục phát triển Trung tâm. Ông Bình bày tỏ kỳ vọng vào sự nghiêm túc thực sự từ những người lãnh đạo thành phố trong việc tái thiết và phát triển Trung tâm.

TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, đã đưa ra quan điểm rằng để thu hút nhân tài từ nước ngoài trở về, cần có một thể chế phát triển nhân tài, chứ không chỉ là chính sách thu hút nhân tài. Thể chế này cần đáp ứng được 3 tiêu chí quan trọng: Trao quyền cho người có năng lực thực sự; Trao cơ chế linh hoạt để họ được thử, được sai và được sửa; Trao niềm tin để họ dám dấn thân và vượt qua sự trì trệ, kìm hãm.

Ông Dũng cho rằng nếu nhân tài vẫn bị trói buộc bởi các quy trình cứng nhắc, nếu quyết định của họ luôn phải ‘xin ý kiến tập thể’ và nếu họ không được bảo vệ khỏi những rủi ro thể chế khi đổi mới thì chẳng có lý do gì để họ ở lại hoặc cống hiến hết mình. Cải cách thể chế nhân tài phải là một phần trong cải cách thể chế quốc gia. Nếu không có tư duy chiến lược và quyết tâm thể chế như vậy thì mọi chương trình dù tốt đến mấy cũng chỉ là ‘vá víu’, không thể tạo nên bước ngoặt thật sự.

Như vậy, trường hợp của TS Nguyễn Quốc Bình và Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM là một ví dụ điển hình về tầm quan trọng của việc xây dựng một thể chế phát triển nhân tài. Để thu hút và giữ chân nhân tài, cần có một môi trường làm việc linh hoạt, sáng tạo và hỗ trợ, cùng với đó là sự bảo vệ và tin tưởng từ lãnh đạo.

Tìm hiểu thêm về các chính sách thu hút nhân tài tại Việt Nam

Tìm hiểu thêm về vai trò của UNESCO trong việc hỗ trợ phát triển nhân tài

Thay vì nhận hoa chúc mừng trong Đại hội Đảng bộ, xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi, đã kêu gọi các doanh nghiệp và tổ chức ủng hộ cây giống và vật tư sản xuất để hỗ trợ người dân địa phương. Sự thay đổi này nhằm mục đích hỗ trợ đồng bào Xơ Đăng phát triển các mô hình kinh tế bền vững, giúp nâng cao thu nhập và ổn định cuộc sống.

Ngày 20/7, xã Tu Mơ Rông đã ban hành văn bản thông báo về việc không nhận hoa chúc mừng trong Đại hội Đảng bộ sắp tới. Thay vào đó, họ kêu gọi ủng hộ cho chương trình ‘Ươm mầm tương lai – Phát triển cây trồng bền vững Tu Mơ Rông’. Chương trình này sẽ hỗ trợ cây giống, phân bón và vật tư cho người dân, đặc biệt là đồng bào Xơ Đăng, nhằm giúp họ phát triển các mô hình kinh tế có giá trị.

Ông Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng ủy xã Tu Mơ Rông, cho biết rằng sau khi sáp nhập, xã hiện có khoảng 1.300 hộ dân, trong đó 95% là đồng bào Xơ Đăng. Tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao và đời sống của người dân còn nhiều khó khăn. Đại hội Đảng bộ xã Tu Mơ Rông lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, sẽ diễn ra vào ngày 23-24/7. Trong nhiệm kỳ tới, xã đặt mục tiêu nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người dân. Một trong những giải pháp trọng tâm là xây dựng các mô hình kinh tế có giá trị, phù hợp với điều kiện địa phương như dược liệu, cà phê và cây ăn quả.

Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách và các chương trình mục tiêu quốc gia, xã đang tích cực triển khai chương trình ‘Ươm mầm tương lai – Phát triển cây trồng bền vững Tu Mơ Rông’ để huy động thêm nguồn lực xã hội hóa. Chương trình này sẽ tiếp nhận sự ủng hộ từ các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp để hỗ trợ cây giống và vật tư sản xuất cho người dân. Nguồn hỗ trợ sẽ được sử dụng để tổ chức ươm cây và cấp miễn phí cho bà con. Mỗi hạt giống hôm nay sẽ là khởi đầu cho những mùa vụ bội thu trong tương lai, giúp bà con vươn lên thoát nghèo và hướng tới cuộc sống ấm no, bền vững.

Ông Võ Trung Mạnh chia sẻ rằng trong dịp đại hội, sẽ có nhiều tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân gửi hoa chúc mừng. Tuy nhiên, thay vì nhận hoa, họ muốn các tổ chức và doanh nghiệp cùng chung tay đóng góp cho chương trình, giúp xã có thêm nguồn lực để hỗ trợ người dân phát triển kinh tế và ổn định cuộc sống.

Ngay sau khi thông báo được phát đi, nhiều tổ chức và doanh nghiệp đã đăng ký tham gia ủng hộ cây thông giống và kinh phí. Đáng chú ý, một cá nhân đã ủng hộ 30.000 cây thông giống 2 năm tuổi.