Đức đang phải đối mặt với một thách thức lớn khi tỷ lệ sinh giảm mạnh. Hiện tại, trung bình một phụ nữ tại đây chỉ sinh 1,35 con, một con số thấp kỷ lục. Sự sụt giảm này đã引发 nhiều quan ngại cũng như tranh luận về quyền tự quyết của phụ nữ và tác động đến nền kinh tế, phúc lợi xã hội.

Nhiều phụ nữ như Julia Brandner, 28 tuổi, đã quyết định triệt sản và lên tiếng chỉ trích áp lực mà xã hội đặt lên vai phụ nữ khi làm mẹ. Họ cho rằng việc sinh con thường đi kèm với gánh nặng một mình và nguy cơ nghèo đói. Brandner không đơn độc trong quan điểm của mình. Tình trạng này không chỉ diễn ra ở Đức mà còn là một hiện tượng toàn cầu, đặc biệt là ở các quốc gia như Hàn Quốc.

Ngược lại, một số khu vực như vùng Sahel ở châu Phi vẫn duy trì tỷ lệ sinh cao. Các chuyên gia như nhà xã hội học Michaela Kreyenfeld cho rằng các cuộc khủng hoảng toàn cầu như đại dịch, biến đổi khí hậu và lạm phát đã ảnh hưởng đến quyết định không sinh con của nhiều người. Điều này không chỉ là sự ích kỷ mà còn là một hình thức tự quyết trước những bất ổn của cuộc sống hiện đại.

Bên cạnh đó, cũng có những nỗ lực nhằm khuyến khích tỷ lệ sinh, ví dụ như Elon Musk và một số nhóm ủng hộ sinh đẻ ở Mỹ. Một số quốc gia như Nga cũng áp dụng các chính sách nhằm khuyến khích sinh nở, mặc dù điều này thường đi kèm với những lo ngại về phúc lợi của bà mẹ và trẻ em.

Một bài học từ quá khứ là trường hợp của Romania vào những năm 70. Khi áp dụng các biện pháp cực đoan để tăng tỷ lệ sinh, họ đã chứng kiến sự gia tăng đột ngột về số ca sinh nhưng cũng dẫn đến những hậu quả xã hội nghiêm trọng. Chuyên gia Martin Bujard nói về ‘khoảng cách sinh sản’ – sự chênh lệch giữa số con mong muốn và số con thực tế mà phụ nữ có.

Nhiều phụ nữ muốn có hai con nhưng vì lý do kinh tế, xã hội hoặc cá nhân, họ có thể chỉ có một hoặc không có con. Để giải quyết vấn đề này, Đức đã cải thiện các chính sách gia đình như hỗ trợ tài chính và mở rộng hệ thống trường mẫu giáo. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức như thiếu giáo viên, dịch vụ không đầy đủ và khó khăn trong việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống.

Nếu tỷ lệ sinh tiếp tục giảm, hệ thống lương hưu và an sinh xã hội sẽ chịu hậu quả. Tình trạng thiếu hụt lao động có trình độ có thể trầm trọng hơn và sẽ khó có thể giải quyết chỉ bằng biện pháp nhập cư. Do đó, việc tìm ra giải pháp phù hợp để khuyến khích sinh sản và hỗ trợ phụ nữ trong việc nuôi dưỡng con cái là rất quan trọng để đảm bảo tương lai của xã hội Đức.

Các cộng đồng dân tộc thiểu số tại Việt Nam đang phải đối mặt với một loạt thách thức an ninh phi truyền thống. Biến đổi khí hậu đang tác động nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân, từ việc ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước đến tăng nguy cơ mất an toàn về lương thực và nước sạch. Các vùng DTTS thường chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu do điều kiện cơ sở hạ tầng còn hạn chế và khả năng chống chịu với các tác động của biến đổi khí hậu còn thấp.

Dịch bệnh cũng là một trong những thách thức đáng kể đối với các cộng đồng DTTS. Sự lây lan nhanh chóng của các dịch bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân mà còn gián đoạn các hoạt động kinh tế, xã hội. Đặc biệt, trong các vùng DTTS, hệ thống y tế còn thiếu thốn và chưa đáp ứng được nhu cầu cấp thiết khi dịch bệnh bùng phát.

Di cư tự do là một vấn đề gây ra nhiều thách thức. Khi người dân từ các vùng DTTS di cư đến các khu vực thành thị hoặc khác để tìm kiếm cơ hội, họ dễ dàng trở thành đối tượng dễ bị tổn thương. Điều này không chỉ dẫn đến các vấn đề xã hội mà còn tạo điều kiện cho tội phạm và buôn bán người.

Buôn bán người và tội phạm đang trở thành những vấn đề nhức nhối tại các vùng DTTS. Do thiếu thông tin và cơ hội, một số người dân dễ dàng trở thành nạn nhân của các máfia buôn người. Tội phạm cũng gia tăng tại các khu vực này do sự di cư tự do và các vấn đề xã hội kèm theo.

Khủng bố, dù không phải là một vấn đề lớn tại Việt Nam, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ khi các nhóm khủng bố quốc tế tìm cách lôi kéo các đối tượng dễ bị tổn thương tại các vùng DTTS. Sự xuất hiện của các tư tưởng cực đoan có thể làm suy yếu sự ổn định xã hội và an ninh quốc gia.

Trước những thách thức này, việc đề ra các chính sách đồng bộ và toàn diện nhằm bảo đảm an sinh, ổn định và phát triển tại các vùng DTTS là vô cùng quan trọng. Các chính sách cần được điều chỉnh theo đặc thù của từng vùng, kết hợp với sự tham gia của cộng đồng và các tổ chức xã hội. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ công, tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững kinh tế địa phương là những giải pháp quan trọng.

Ngoài ra, tăng cường hợp tác quốc tế và trao đổi thông tin trong việc đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống cũng đóng vai trò quan trọng. Liên minh các tổ chức hỗ trợ phát triển và các tổ chức phi chính phủ có thể hỗ trợ đáng kể bằng cách cung cấp các chương trình phát triển và hỗ trợ nhân đạo.

Tóm lại, việc đảm bảo an ninh và phát triển bền vững tại các vùng DTTS đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt và những nỗ lực không ngừng nghỉ từ cả chính phủ và các tổ chức xã hội. Bằng cách hợp tác chặt chẽ và thực hiện các giải pháp phù hợp, chúng ta có thể xây dựng một tương lai ổn định và thịnh vượng cho tất cả các cộng đồng dân tộc thiểu số tại Việt Nam.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây đã thu hút sự chú ý của toàn cầu, từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô. Tuy nhiên, phía sau những cảnh tượng gây sửng sốt này tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Các nhà nghiên cứu cho rằng, mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có khi rất cực đoan. Nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại, mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán.

Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ.

Hiện tượng ‘biển sữa’ cũng là một trong những sự kiện hiếm hoi và bí ẩn. Mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm. Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành.

Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998.

Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc. Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tóm lại, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này là một diễn đàn quan trọng để các nhà khoa học, hoạch định chính sách và quản lý từ nhiều quốc gia tụ họp, trao đổi và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Với chủ đề ‘Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0’, hội thảo đã trở thành nơi hội tụ của các chuyên gia hàng đầu từ nhiều quốc gia. Hội thảo IFGTM 2025 được tổ chức thành 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học được trình bày. Phiên toàn thể có sự tham gia của các diễn giả mời là các giáo sư hàng đầu từ Nhật Bản, Singapore và Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có 27 báo cáo treo (poster), đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh.

Theo PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero). Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung: Các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm; Các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường; Năng lượng và biến đổi khí hậu; Kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí: Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học.

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế (trực tiếp là Khoa Môi trường) là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập, đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường là một trong các thế mạnh của Trường nhiều năm qua.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) – mạng lưới bao gồm các đơn vị (Trường, Viện) có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành đến nay, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức.

Thị trường carbon đang nổi lên như một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và đạt được phát thải ròng bằng ‘0’. Tại Diễn đàn ‘Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới’, các chuyên gia đã tập trung thảo luận về tiềm năng và thách thức của thị trường carbon tại Việt Nam.

Hiện tại, Việt Nam đang ở giai đoạn định hình nền móng thị trường carbon, với nhiều tiềm năng nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Các chuyên gia chỉ ra rằng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định khí nhà kính (MRV) chưa đồng bộ và thiếu chuẩn hóa. Điều này gây ra khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc đo lường và xác minh lượng khí thải của họ.

Bên cạnh đó, hạn chế về nhận thức, nhân lực và tài chính đang khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường này. Nhiều doanh nghiệp chỉ hiểu đơn giản về giảm phát thải mà chưa thực sự ứng dụng công nghệ tuần hoàn tài nguyên để phát triển bền vững. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ và đầu tư vào nền tảng kỹ thuật cũng như nguồn lực để giúp doanh nghiệp chuyển đổi.

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, từ nay đến 2028, Việt Nam sẽ thí điểm cấp phát hạn ngạch miễn phí và vận hành sàn giao dịch carbon. Từ năm 2029, sẽ áp dụng đấu giá và kết nối quốc tế. Các bộ, ngành đang hoàn thiện hành lang pháp lý để đảm bảo tính minh bạch và tránh ảnh hưởng tới cam kết giảm phát thải quốc gia.

Để đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050, các chuyên gia cũng khuyến nghị cần đầu tư vào nền tảng kỹ thuật và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tài chính. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững và giảm thiểu tác động môi trường. Đồng thời, việc hoàn thiện khung khổ pháp lý và nâng cao nhận thức về thị trường carbon sẽ giúp Việt Nam phát triển thị trường carbon hiệu quả và bền vững.

Việc hình thành thị trường carbon tại Việt Nam không chỉ giúp giảm thiểu tác động môi trường mà còn tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có thể bán tín chỉ carbon để bù đắp cho lượng khí thải của họ, tạo ra nguồn thu nhập mới.

Cuối cùng, để đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường carbon, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, doanh nghiệp và tổ chức xã hội. Sự phối hợp này sẽ giúp Việt Nam xây dựng một thị trường carbon hiệu quả, minh bạch và bền vững, góp phần đạt được mục tiêu phát triển bền vững và Net Zero vào năm 2050.