Quốc hội khóa XV vừa thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, một văn bản pháp lý quan trọng nhằm điều chỉnh và thúc đẩy sự phát triển của lĩnh vực công nghệ số tại Việt Nam. Một trong những điểm nổi bật của luật này là quy định cụ thể về nhận dạng sản phẩm công nghệ số sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Theo đó, các sản phẩm công nghệ số thuộc Danh mục sản phẩm công nghệ số tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo bắt buộc phải có dấu hiệu nhận dạng để người sử dụng hoặc máy có thể nhận biết.
Quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của người dùng khi tương tác với các hệ thống AI. Việc nhận dạng này giúp người dùng hiểu rõ rằng họ đang tương tác với một hệ thống trí tuệ nhân tạo, trừ trường hợp người sử dụng đã rõ về việc này. Điều này không chỉ giúp tăng cường niềm tin vào các hệ thống AI mà còn giúp người dùng có cái nhìn rõ ràng về công nghệ mà họ đang sử dụng.
Liên quan đến việc triển khai và quản lý trí tuệ nhân tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số gồm 6 chương với 51 điều, trong đó có một chương riêng quy định về trí tuệ nhân tạo. Điều 44 của luật này quy định cụ thể về dấu hiệu nhận dạng đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo. Cụ thể, các hệ thống trí tuệ nhân tạo tương tác trực tiếp với con người phải thông báo cho người sử dụng biết rằng họ đang tương tác với một hệ thống AI.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ sẽ có trách nhiệm ban hành Danh mục sản phẩm công nghệ số tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo và tổ chức kiểm tra việc thực hiện quy định về dấu hiệu nhận dạng đối với hệ thống trí tuệ nhân tạo. Điều này cho thấy sự quan tâm của Nhà nước trong việc quản lý và phát triển công nghệ AI một cách có trách nhiệm.
Luat cũng quy định 7 nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo. Các nguyên tắc này bao gồm phục vụ sự thịnh vượng và hạnh phúc của con người, tiếp cận bao trùm và công bằng, tôn trọng các giá trị đạo đức và quyền con người, bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình, bảo đảm an toàn và an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, và tuân thủ pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Những nguyên tắc này là cơ sở để các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam tuân thủ và phát triển bền vững.
Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ sẽ hướng dẫn nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo trong các ngành, lĩnh vực được phân công. Sự hướng dẫn này sẽ giúp cụ thể hóa các quy định của luật và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình triển khai thực thi pháp luật.
Luat Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Với các quy định và nguyên tắc mới, luật này được kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của công nghiệp công nghệ số nói chung và trí tuệ nhân tạo nói riêng tại Việt Nam, đồng thời đảm bảo an toàn, quyền lợi của người dùng và thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển.
