Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, Nội Mông Cổ. Phát hiện này không chỉ khiến giới khoa học ngạc nhiên mà còn có thể thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21. Đất hiếm, thường được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân.
Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với trữ lượng chiếm tới 90% của Trung Quốc và gần 40% của toàn cầu, đã trở thành tâm điểm của ngành công nghiệp đất hiếm. Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao.
Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm, tạo dựng vị thế dẫn đầu trong ngành công nghiệp này. Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã phát hiện ra rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực sự có nguồn gốc từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm.
Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà các quốc gia khác phải đối mặt là công nghệ tách chiết đất hiếm, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp.
Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước. Đất hiếm không còn là một vấn đề kỹ thuật thuần túy mà đã trở thành một vấn đề chiến lược và lợi ích quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang.
Trong bối cảnh hiện nay, việc tìm kiếm và khai thác đất hiếm một cách bền vững và có trách nhiệm sẽ là thách thức và cơ hội cho các quốc gia trên thế giới. Cuộc chơi đất hiếm đang ngày càng trở nên phức tạp và việc nắm bắt được “mật mã” địa chất của các mỏ đất hiếm sẽ là chìa khóa cho sự phát triển của công nghệ và kinh tế trong tương lai.
Trung Quốc hiện là nước sản xuất và xuất khẩu đất hiếm hàng đầu thế giới, với mỏ Bạch Vân Ngao Bác là một trong những mỏ đất hiếm lớn nhất. Tuy nhiên, với những phát hiện mới về hình thành và phân bố của đất hiếm, các quốc gia khác cũng có thể mở ra những cơ hội mới cho việc khai thác và sử dụng tài nguyên chiến lược này.
