Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường quốc tế, việc chuyển đổi phương thức sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang trở thành một yêu cầu thiết yếu. Truyền thống sản xuất dựa vào kinh nghiệm và tập quán đã dẫn đến tình trạng dư thừa, giảm giá trị sản phẩm và rủi ro về thu nhập cho nông dân. Vì vậy, chuyển đổi tư duy từ “có gì bán nấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên thị trường quốc tế.
Trước đây, phương thức sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống. Điều này đã dẫn đến tình trạng sản xuất tự phát, không phù hợp với nhu cầu thị trường, gây ra tình trạng dư thừa sản lượng và giảm giá trị sản phẩm. Nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập do giá cả biến động và thị trường không ổn định.
Để thực hiện tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy”, cần có sự chuyển đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan. Trước hết, việc nghiên cứu thị trường sâu rộng, xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Trước hết, nó giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Bằng cách sản xuất theo nhu cầu thị trường, nông dân có thể tăng thu nhập và ổn định đời sống. Thứ hai, nó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Bằng cách sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế và đáp ứng nhu cầu của thị trường, nông sản Việt có thể cạnh tranh với các nước khác. Ngoài ra, việc áp dụng tư duy này còn giúp phát triển nông nghiệp bền vững, cải thiện đời sống nông dân và xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” cũng đối mặt với không ít thách thức. Thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân là một thách thức lớn. Nông dân cần được đào tạo và hỗ trợ để có thể thay đổi cách thức sản xuất và kinh doanh. Ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn cũng là một thách thức. Nông dân và doanh nghiệp cần có nguồn vốn để đầu tư vào công nghệ và máy móc mới. Biến đổi khí hậu cũng là một thách thức lớn đối với nông nghiệp Việt Nam. Nông dân cần có các giải pháp để ứng phó với biến đổi khí hậu và đảm bảo sản xuất nông nghiệp bền vững.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước, sự dẫn dắt của doanh nghiệp và sự chủ động của nông dân. Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp trong việc chuyển đổi tư duy và áp dụng công nghệ cao. Doanh nghiệp cần có vai trò dẫn dắt và hỗ trợ nông dân trong việc sản xuất và kinh doanh. Nông dân cần chủ động trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết.
Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
