Các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 45% vào tổng sản phẩm nội nước (GDP) và tạo việc làm cho 60% lực lượng lao động. Tuy nhiên, thực trạng tài chính của các DNNVV hiện nay đang gặp nhiều thách thức. Việc tiếp cận tài chính bền vững còn hạn chế, chỉ đạt dưới 9%, trong khi tín dụng xanh trên toàn thị trường chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ. Điều này cho thấy sự bất cập trong việc hỗ trợ các DNNVV tiếp cận nguồn tài chính phù hợp để phát triển bền vững.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố. Thứ nhất, các DNNVV tại Việt Nam đang đối mặt với khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài chính truyền thống cũng như tài chính bền vững. Tỷ lệ DNNVV tiếp cận tín dụng ngân hàng đã giảm từ 32% vào năm 2019 xuống còn 28% vào năm 2023. Thứ hai, tín dụng xanh, một thành phần quan trọng của tài chính bền vững, hiện chỉ chiếm 4,5% tổng dư nợ tín dụng tại Việt Nam, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia khác trong khu vực.
Ba rào cản chính được xác định là hạn chế sự tham gia của các DNNVV vào tài chính bền vững. Thứ nhất, nhiều DNNVV thiếu kiến thức về môi trường, xã hội và quản trị (ESG), điều này gây trở ngại cho việc tiếp cận các sản phẩm tài chính bền vững. Thứ hai, sự không nhất quán trong thực thi chính sách giữa các địa phương đã gây ra sự thiếu đồng bộ và hiệu quả trong hỗ trợ các DNNVV. Thứ ba, tình trạng khan hiếm sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của các DNNVV cũng là một thách thức lớn.
Để giải quyết những thách thức này, một số giải pháp đã được đề xuất dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam. Đầu tiên, việc hoàn thiện khung pháp lý là cần thiết để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của các DNNVV. Thứ hai, cải cách khu vực tài chính cần được thực hiện để tăng cường khả năng tiếp cận tài chính của các DNNVV. Thứ ba, nâng cao năng lực của các DNNVV, đặc biệt là về ESG, sẽ giúp họ đáp ứng các yêu cầu của các sản phẩm tài chính bền vững. Cuối cùng, phát triển hạ tầng thị trường là yếu tố quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của các sản phẩm tài chính bền vững dành cho các DNNVV.
Việc đồng bộ hóa các giải pháp trên được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc huy động tài chính bền vững cho các DNNVV, từ đó tăng tỷ lệ tiếp cận tín dụng xanh. Hơn nữa, các giải pháp này không chỉ đóng vai trò là chính sách tài chính mà còn là nền tảng chiến lược để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng toàn diện và trung hòa carbon, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.
Tóm lại, việc hỗ trợ các DNNVV tiếp cận tài chính bền vững là nhiệm vụ quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của khu vực doanh nghiệp này, cũng như góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam. Qua việc áp dụng các giải pháp phù hợp và đồng bộ, chúng ta có thể kỳ vọng vào một tương lai mà các DNNVV có thể phát triển mạnh mẽ và bền vững, đóng góp vào sự thịnh vượng của đất nước.
